گاز گرفتن کودکان بخش طبیعی از فرایند رشد است. کودکان خردسال به دلایل مختلفی گاز می گیرند؛ به عنوان مثال، دندان درآوردن یا کاوش در یک اسباب بازی یا شی جدید با دهان می توانند برخی از این دلایل باشند. بسیاری از کودکان بین 1 تا 3 سال مرحله گاز گرفتن را پشت سر می گذارند.
دلیل گاز گرفتن کودکان چیست؟
کودکان به دلایل مختلفی گاز می گیرند:
درد دارند: دندان درآوردن معمولاً بین 4 تا 7 ماهگی شروع می شود و می تواند تجربه دردناکی برای نوزادان باشد. کودکی که در حال دندان درآوردن است، ممکن است بیش از حد آب دهانش جاری شود، بثورات اطراف دهانش ایجاد شود، تحریک پذیر باشد، از خوردن غذا امتناع کند یا گوش ها یا گونه هایش را بکشد. وقتی نوزادان گاز می گیرند، معمولاً به این علت است که در حال دندان درآوردن هستند. آن ها این کار را فقط برای تسکین درد لثه های متورم و حساس خود انجام می دهند. ممکن است انگشت یا نوک سینه های شما را هنگام شیردهی گاز بگیرند تا درد خود را کاهش دهند.
در حال کاوش در دنیای خود هستند: کودکان بسیار کوچک از دهان خود، همانند دست های خود، برای کاوش استفاده می کنند. تقریباً هر چیزی که به دست نوزادان یا کودکان خردسال می رسد، در نهایت سر از دهان آن ها درمی آورد. کودکان در این سن هنوز نمی توانند از گاز گرفتن اشیاء مورد علاقه خود جلوگیری کنند.
به دنبال واکنش هستند: از آنجایی که کودکان نوپا بسیار کنجکاو هستند، می خواهند ببینند کارهای آن ها چه واکنش هایی را به همراه دارد.
به دنبال جلب توجه هستند: در کودکان بزرگتر، گاز گرفتن تنها یکی از چندین رفتار بدی است که برای جلب توجه از آن ها استفاده می کنند. وقتی کودک احساس می کند که نادیده گرفته شده است، به دنبال راه هایی است که توجه دیگران را به خود جلب کند، حتی اگر این توجه منفی باشد.
ناامید هستند: گاز گرفتن و کتک زدن، رفتارهایی هستند که برخی از کودکان بسیار کوچک برای بیان ناامیدی، خشم و ترس از خود نشان می دهند، زیرا آن ها هنوز مهارت های زبانی درستی ندارند و نمی توانند احساسات خود را به طور موثر از طریق کلمات بیان کنند. اگر کودکان نتوانند به سرعت کلمات مورد نیاز خود را پیدا کنند یا نتوانند احساسات خود را بیان کنند، ممکن است به گاز گرفتن روی آورند.
گاز گرفتن در پسرها کمی شایع تر است و معمولاً بین یک تا دو سالگی آن ها دیده می شود. با بهبود مهارت های زبانی، گاز گرفتن نیز کمتر می شود.
- بیشتر بخوانید: نخ دندان کشیدن کودکان از چه زمانی باید شروع شود؟
چگونه از گاز گرفتن جلوگیری کنیم؟
دفعه بعد که فرزند شما کسی را گاز گرفت، این مراحل را دنبال کنید:
مرحله 1: آرام و محکم باشید. سعی کنید به زبان ساده به کودک خود بگویید که گاز گرفتن کار اشتباهی است. اگر کودک شما به اندازه کافی بزرگ نیست، از توضیحات طولانی خودداری کنید. حفظ آرامش تا حد امکان به آرام کردن اوضاع کمک می کند.
مرحله 2: فردی را که گاز گرفته شده است، آرام کنید و توجه خود را به او معطوف کنید، به خصوص اگر کودک دیگری باشد. در صورت وجود هر گونه جراحت، محل را با آب و صابون تمیز کنید. حتی دندان های کوچک نیز می توانند پوست را پاره کنند. اگر محل گاز گرفته شده خونریزی دارد، دنبال مراقبت های پزشکی باشید. شاید به مصرف آنتی بیوتیک یا تزریق آمپول کزاز یا هر دو نیاز باشد.
مرحله 3: در صورت نیاز، کودکی را که گاز گرفته است نیز آرام کنید. اغلب، کودکان نوپا متوجه نیستند که گاز گرفتن دردناک و آسیب زننده است. تسلی دادن به کودکی که از آسیب رساندن به دیگری احساس ناراحتی می کند، مشکلی ندارد. کودکان نوپا ممکن است بخواهند از فردی که به او آسیب رسانده اند، عذرخواهی کنند. اما اگر گاز گرفتن صرفاً برای جلب توجه بوده است، نباید این رفتار اشتباه را با دادن آرامش و نشان دادن توجه تقویت کنید.
مرحله 4: وقتی اوضاع آرام شد، به کودک خود یاد دهید تا به جای گاز گرفتن از کلمات برای برقراری ارتباط با دیگران استفاده کند.
مرحله 5: هنگامی که سطح احساسات و انرژی کودک افزایش پیدا می کند، به او کمک کنید تا توجه خود را به یک فعالیت مثبت مانند رقصیدن با موسیقی، رنگ آمیزی یا بازی کردن معطوف کند.
نکاتی جهت فراهم کردن محیطی آرام و بی خطر
- اگر کودک شما در حال دندان درآوردن است، مطمئن شوید که همیشه یک دندان گیر یا لیف خنک در دست داشته باشید تا هوس گاز گرفتن به سر کودک شما خطور نکند. ماساژ لثه های کودک نیز می تواند کمک کننده باشد.
- قبل از این که برای بازی بیرون بروید، مطمئن شوید که کودک غذای کافی خورده باشد و به اندازه کافی استراحت کرده باشد. برای محکم کاری، یک میان وعده نیز به همراه داشته باشید تا اگر کودک شما گرسنه شد، او را آرام کنید. کودکان از گرسنگی بدخلق می شوند.
- گاهی اوقات، کوتاه کردن فعالیت ها یا استراحت دادن به کودک می تواند به کاهش ناامیدی و دنبال آن جلوگیری از گاز گرفتن و سایر رفتارهای بد کمک کند.
- در طول روز با کودک خود وقت بگذرانید و زمان کافی را به در کنار او بودن اختصاص دهید تا کودک صرفاً برای جلب توجه سراغ گاز گرفتن نرود. می توانید با هم کتاب بخوانید یا بازی کنید. زمانی که فرزند شما یک تغییر اساسی مانند نقل مکان یا استقبال از خواهر و برادر جدید را تجربه می کند، حتماً باید به او توجه بیشتری نشان دهید. اگر این امکان وجود دارد که کودک شما دیگران را گاز بگیرد، مراقب هم بازی های او باشید و در صورت لزوم، وارد عمل شوید.
- اگر کودک شما رفتارهای بدی از خود نشان می دهد، به او توجه نکنید تا متوجه شود با انجام این کارها نمی تواند توجه کسی را به خود جلب کند؛ در عوض، وقتی خوب رفتار می کند، او را تحسین کنید. می توانید با گفتن جملاتی مانند من دوست دارم با آرامش بازی کنی، رفتارهای مثبت را جایگزین گاز گرفتن کنید.
- با رشد مهارت های زبانی، به فرزند خود کمک کنید تا برای ابراز احساسات خود از کلمات استفاده کند. در این راستا می توانید از یک پزشک، مشاور یا رفتاردرمانگر کمک بگیرید تا رفتارهای درست مدیریت و ابراز احساسات به شیوه ای صحیح را به کودک شما آموزش دهند.
ممکن است با دنبال کردن نکات گفته شده، کودک شما همچنان رفتار بد گاز گرفتن را ترک نکند. در این شرایط، حتماً با او قاطعانه رفتار کنید و توضیح دهید که گاز گرفتن به طرف مقابل آسیب می رساند. سپس به او فرصت دهید تا آرام شود.
ممکن است از دیگر والدین شنیده باشید که اگر فرزندتان شما را گاز گرفت، شما نیز او را گاز بگیرید. این کار به هیچ عنوان توصیه نمی شود، زیرا کودکان با تقلید کردن یاد می گیرند. اگر شما نیز متقابلاً فرزند خود را گاز بگیرید، او تصور می کند که این رفتار قابل قبول است و احتمال این که دوباره آن را تکرار کند، بیشتر هم می شود. کتک زدن او نیز کار پسندیده ای نیست.
چه زمانی باید به خاطر گاز گرفتن کودکان از دکتر کمک گرفت؟
گاز گرفتن در نوزادان و کودکان نوپا رایج است، اما این رفتار باید در 3 یا 4 سالگی متوقف شده باشد. اگر نتوانید کودک خود را از گاز گرفتن منصرف کنید، این رفتار ممکن است بر روابط او تاثیر بگذارد و شما یا بزرگسالان دیگر مجبور باشید به طور دائم تعاملات فرزندتان با بچه های دیگر را نظارت کنید. وقتی گاز گرفتن به یک عادت تبدیل شود، ممکن است ناشی از یک مشکل عاطفی جدی تر باشد. در چنین مواقعی می توانید از روانشناس یا درمانگر کودک کمک بگیرید.
منابع: whattoexpect، kidshealth و webmd