آیا با مهارت های تغذیه سالمندان آشنایی دارید؟ سالمندان مبتلا به بیماری های مزمن و ضعف حرکتی از مشکلات تغذیه ای گوناگونی رنج می برند. بنابراین کمک و رسیدگی مراقبین به این سالمندان بنا به نیاز آنها از اهمیت بالایی برخوردار است.
نقش شرایط محیطی در مهارت های تغذیه سالمندان
از تهویه مطبوع ، نور مناسب و محیط آرام محل غذاخوری اطمینان حاصل کنید به طوری که باعث افزایش تمرکز حواس سالمند گردد.
مهارت های تغذیه سالمندان
ظروف غذای مناسب جهت تغذیه سالمندان
از تمیز بودن ظروف مطمئن شوید.جهت سهولت در امر تغذیه و ثابت ماندن ظرف روی میز از پد ضد لغزش استفاده نمایید.از ظروف خراب و شکسته استفاده نکنید.
- از قاشق و چنگال مناسب استفاده نمایید.
- قاشق کوچکتر گنجایش حجم کمتری از غذا را دارد و خطر خفگی را کاهش می دهد.
- با به کارگیری نی و یا لیوان های مخصوص حجم ورود مایعات را هنگام نوشیدن کنترل کنید.
- در صورت نیاز در ارتباط با نوع ابزار غذاخوری از پزشک مشورت بگیرید. به عنوان مثال استفاده از قاشق و چنگال با دسته بزرگ و کاسه هایی با یک لبه منحنی رو به بالا جهت جلوگیری از ریختن غذا توصیه می شود.
مراقبت از سالمندان در هنگام تغذیه
- رفتاری گرم و صمیمی بسیار حائز اهمیت می باشد.بهتر است در ارتباط با کاری که انجام می دهید به سالمند توضیح دهید تا وی ترغیب به همکاری گردد.
- جهت رعایت بهداشت فردی دست های خود را با آب و صابون بشویید.
- پیش از صرف هر وعده غذایی به فرد سالمند در شستن دستها کمک کنید و در صورت نیاز دهان را جهت تحریک اشتها آبکشی نمایید.
- قدرت و توانایی سالمند در جویدن و بلعیدن غذا را بسنجید و در صورت نیاز به او کمک کنید.
- پیش از غذا با فرد گفتگو کنید، به عنوان مثال در ارتباط با غذای طبخ شده صحبت کرده تا میل وی به غذا خوردن بیشتر شود.
- در مورد شکل و نوع غذا و همچنین محل قرارگیری ظروف به سالمندانی که به ضعف بینایی دچاراند توضیح دهید.
انتخاب نوع غذا با توجه به وضعیت تغذیه سالمندان
- به هنگام طبخ غذا به خوراکی های مورد علاقه فرد،مذهب و همچنین وضعیت سلامت وی دقت کنید.مثلا اگر سالمند باید از رژیم های غذایی خاص مانند رژیم افراد دیابتی،رژیم کم نمک یا گیاهخواری تبعیت کند حتما آنرا در نظر بگیرید.
- در انتخاب مواد غذایی آنهایی که راحت تر بلعیده می شوند را در اولویت قرار دهید.به علاوه غذاهای متنوعی جهت افزایش اشتهای فرد تهیه کنید.
- غذا را بر اساس توان فرد در جویدن و بلعیدن تهیه نمایید.خوراک هایی که به صورت پوره، فرنی یا سوپ باشند بهترین گزینه اند.
- جهت کاهش خطر خفگی و سهولت در بلع پوست و استخوان را از گوشت جدا کنید و آنرا به قطعات کوچک تر تبدیل کنید.
- از طبخ غذاهای سفت و چسبناک جهت جلوگیری از خفگی خودداری کنید.
کمک به سالمند بعد از غذا خوردن
- در صورت نیاز به سالمند در جای گذاری دندان مصنوعی کمک کنید.
- هنگام غذا خوردن از نحوه صحیح نشستن فرد مطمئن شوید و ارتفاع صندلی را به درستی تنظیم کنید.
نکات ایمنی هنگام تغذیه سالمندان
- مراقب باشید سالمند حین صرف غذا کاملا هوشیار باشد.
- در زمان خوردن غذا در حالت نشسته،سر فرد باید کمی به سمت پایین مایل بوده تا ریسک خفگی کمتر شود.
- دمای مواد غذایی بایستی مناسب بوده و خیلی داغ نباشد.
- برای غذا دادن به اندازه کافی وقت بگذارید و عجله نکنید. اگر سالمند غذا را پس می زند علت آنرا جویا شده و در صورت امکان آنرا برطرف سازید.
- هرگونه اختلال در بلع را همانند سرفه، آبریزش بینی و مشکل در تنفس را جدی بگیرید.
- در صورت بروز مشکل تنفسی آرامش خود را حفظ کرده و با اورژانس تماس بگیرید.
از جمله علائم و نشانه های اختلال در تنفس عبارتند از:
سنگینی نفس، التهاب رگ های صورت و گردن و در موارد حاد کبودی صورت و بیهوشی.
مهارت های تغذیه سالمندان
مر اقبت های پس از غذا
بعد از خوردن غذا به دهان نگاه کنید تا مواد غذایی در آن باقی نمانده باشد.سپس دهان را شسته و با استفاده از حوله ای مرطوب اطراف دهان را تمیز کنید.در صورت نیاز دندان مصنوعی را تمیز کنید.
- ظروف غذا، پیشبند و دستمال سفره را جمع کنید تا فرد در شرایط راحتی قرار گیرد.
- سالمند نباید بلافاصله پس از صرف غذا بخوابد. بهتر است حداقل تا 30 دقیقه پس از غذا خوردن در حالت نشسته بماند.
- پس از تغذیه مراقب حالات روحی سالمندانی که ضعیف هستند باشید و نسبت به نشانه ها و علائم تنگی نفس و خفگی هوشیار باشید.