پوار تنقیه

 انما یا تنقیه شامل قرار دادن مایع یا گاز در راست روده است و قسمت تحتانی روده بزرگ است. هدف این است که روده تخلیه شود، اجازه معاینه یا تجویز دارو داده شود. تنقیه (enema) روشی است که برای حل مشکل جمع شدن مدفوع در قسمت انتهایی روده از آن استفاده می‌شود.

تنقیه می تواند در درمان برخی از مشکلات پزشکی موثر باشد، اما استفاده منظم از آن می تواند مشکلات جدی سلامتی ایجاد کند. به دلیل خطرات موجود، فرد فقط به دلایل پزشکی باید از پوار تنقیه استفاده کند.

در این مقاله، ما در مورد تنقیه و چگونگی استفاده ایمن از آن اطلاعات بیشتری کسب خواهیم کرد.

بیشتر بخوانید: پوار بینی بزرگسالان

تمام آنچه که باید در مورد پوار تنقیه بدانید!

پوار تنقیه بزرگسالان برای دفع باقیمانده مواد زاید موجود در روده ها، درمان اسهال مقاوم ، شستشوی روده ها و درمان یبوست مقاوم، بند آوردن خونریزی روده ها به وسیله تزریق مواد ، تسکین درد کلیه ها و مثانه، کشانیدن مواد زائد از اندام های اصلی بالایی مثل قلب یا کبد به طرف پایین بدن می باشد. این روش درمانی بیش‌تر مواقع برای درمان یبوست شدید استفاده می‌شود.

تنقیه کمک می‌کند تا مواد دفعی بدن از راست روده خارج شوند، در این حالت خود شخص قادر به دفع این مواد زاید نیست. کیت‌های تنقیه برای خرید در داروخانه‌ها موجود است ولی شخص قبل از انجام آن در منزل، برای جلوگیری از آسیب‌های احتمالی باید حتماً با پزشک مشورت کند.

دیگر انواع تنقیه برای تمیز کردن کولون یا روده بزرگ انجام می‌شود‌. برای تشخیص بهتر سرطان کولون و پولیپ‌ها به کمک کولونوسکوپی، باید این نواحی بدن عاری از مدفوع باشد. در صورت بیش‌تر شدن علائم بعد از انجام تنقیه حتماً با پزشک معالج خود صحبت کنید.

یک متخصص پزشکی ممکن است یک پوار تنقیه ایجاد کند، یا یک شخص می تواند از آن در خانه استفاده کند.

بسیاری از داروخانه ها کیت انما را می فروشند و این موارد نیز به صورت آنلاین موجود است.

یک کیت تنقیه معمولاً شامل کیسه یا نوع دیگری از ظروف متصل به لوله یا نازل است. این ظرف مایعی را در خود جای داده است که ممکن است حاوی روغن یا ملین باشد.

هر کسی که در بازوها و شانه های خود انعطاف کافی برای رسیدن به پشت خود داشته باشد، باید بتواند از پوار تنقیه در خانه استفاده کند.

برخی از خطرات هنگام استفاده از انما وجود دارد :

استفاده بیش از حد از مایعات : در این حالت، بدن ممکن است مقداری مایعات را درون خود نگه دارد و بدون هیچ گونه اختیار آزاد کند.

کشش روده : این امر احتمال سوراخ شدن روده را افزایش می دهد، که در صورت پاره شدن مخاط روده بزرگ خطر ایجاد می کند. این می تواند باعث نشت محتوای روده بزرگ در بدن شود.

استفاده از مایعات خیلی گرم یا سرد : این می تواند باعث ناراحتی یا درد شود. مایعات موجود در پوار تنقیه باید متناسب دمای اتاق باشد.

از مقدار توصیه شده مایعات در دمای اتاق استفاده کنید و زیاد از پوار تنقیه استفاده نکنید.

هر کیت و پوار تنقیه کمی متفاوت است و باید همراه با دستورالعمل های واضح باشد. خواندن دقیق این دستورالعمل ها می تواند به مطمئن بودن و موثر بودن استفاده از آن، کمک کند.

اطمینان حاصل کنید که زمان کافی برای استفاده از انما و در صورت لزوم استراحت را برنامه ریزی کنید. پزشکان معمولاً به مدت 1 ساعت پس از استفاده از پوار تنقیه، بودن در محیطی که دستشویی دارد را توصیه می کنند.

انما ممکن است ناخوشایند باشد، اما نباید دردناک باشد. در صورت وجود درد، استفاده را متوقف کنید و به دنبال مشاوره پزشکی باشید. استفاده از ژل های پایه نفتی می تواند باعث ناراحتی هنگام به کار بردن، شود.

• بیشتر بخوانید : نحوه تمیز کردن گوش با پوار گوش

تنقیه یا اماله چیست؟ 

تنقیه یا اماله عبارت است از تزریق مایع اسهال آور یا قابض یا مسکن به درون مقعد و روده بزرگ جهت تحریک تخلیه آن ها می باشد که این کار به وسیله پوار انجام می شود.

روش تنقیه به این صورت است که بیمار روی زمین می خوابد به صورتی که سینه و صورتش رو به زمین باشد و دست ها و پاهایش به حالت زانو زده خم باشد.

سپس لوله ای را وارد مقعد بیمار می کنند و به قدری داخل می کنند که از راست روده عبور نکند، سپس روده ها را با آب نمک ولرم و فشار ملایم شستشو می دهند.

استفاده از آب و نمک یک روش عمومی است ولی در بعضی مواقع با استفاه از روغن های مخصوصی اقدام به شستشوی روده های می کنند.

تنقیه باعث کاهش رسوبات و مواد زائد داخل روده ها شده و نتیجه آن پاکسازی روده ها و درمان یبوست می باشد.

همیشه قبل و بعد از استفاده از پوار آن را شسته و ضد عفونی کنید.

ویژگی های پوار تنقیه

• دفع باقیمانده مواد زائد در روده ها
• درمان اسهال مقاوم
• کاهش یبوست
• بند آورنده خونریزی روده ها
• تسکین درد کلیه و مثانه
• درمان کولیک
• استفاده راحت و آسان

مشخصات

• مناسب: پاکسازی روده ها از مواد زائد
• کاربرد: مکمل درمان

نحوه استفاده از پوار تنقیه

دستورالعمل های مربوط به هر کیت تنقیه متفاوت است، اما بیشتر این مراحل کلی را دنبال می کنند :

برای انجام تنقیه فرد باید ناشتا بوده و یا اینکه مدت زمانی که از او خواسته می‌شود، آب و غذا مصرف نکند. همچنین از چند روز قبل از انجام تنقیه باید یک سری دستورالعمل‌های تغذیه‌ای را اجرا کند. تنقیه دستورالعمل‌های مختلفی دارد و در این مورد بهتر است که با پزشک مشورت شود.

اگر قصد انجام تنقیه در خانه را دارید، حتما وسایل مورد نیاز را استریل کرده و از ماده روان کننده یا لوبریکانت استفاده کنید. محلول‌های تنقیه را طبق دستور العمل خاص آن و به دقت تهیه کنید. گاهی لازم است که برخی مواد دارویی را در محلول نهایی ترکیب کنید‌. یک مکان ساکت و خالی را برای دراز کشیدن، ایده آل ترین سرویس بهداشتی و آماده بودن حوله، تایمر و کیت انما انتخاب کنید.

• تمام لباس ها را از نیمه پایین بدن بردارید.
• دست ها را با صابون و آب داغ بشویید و کاملا خشک کنید.
• یک حوله را روی زمین بگذارید و اگر راست دست هستید در سمت چپ بدن دراز بکشید یا اگر چپ دست در سمت راست بدن قرار بگیرید.
• زانوی پایی که بالاتر قرار دارد، را خم کرده و یک حوله رول شده را برای تکیه گاه آن در زیر زانو قرار دهید.
• درپوش را از نازل تنقیه خارج کنید.
• نوک نازل را به آرامی وارد مقعد کنید و 10 سانتیمتر (3-4 اینچ) آن را داخل رکتوم قرار دهید.
• مایع را به آرامی از ظرف فشار دهید تا خالی شود، سپس نازل را به آرامی از رکتوم خارج کنید.
• منتظر تأثیر تنقیه باشید. این زمان ممکن است از 2 دقیقه تا 1 ساعت طول بکشد و دستورالعمل های کیت باید تخمین دقیق تری را ارائه دهند.
• طبق معمول به توالت بروید تا روده ها را خالی کنید.
• 30 تا 60 دقیقه آینده نزدیک توالت بمانید زیرا ممکن است لازم باشد چندین بار دیگر به دستشویی بروید.

همیشه از کیت انما استفاده کنید که توسط پزشک توصیه شده است و اگر نمی توانید یک انما را کامل کنید یا احساس ناراحتی یا درد شدید دارید، با پزشک خود تماس بگیرید. داروهای خانگی یا تنقیه که شامل موادی مانند قهوه یا الکل هستند بی خطر نیستند و باید از آنها اجتناب شود. برای کاهش فشار احساس شده در روده بزرگ، مثانه خود را قبل از شروع تنقیه تخلیه کنید. همچنین ممکن است بخواهید یک حوله یا پارچه در قسمت بین وان و توالت قرار دهید، در صورتی که هنگام برخاستن از روده، مایعات از روده بیرون می ریزد. مهم است که لوله انما را برای اولین بار از آن اندازه بگیرید و علامت گذاری کنید تا لوله را بیش از 4 اینچ داخل رکتوم قرار ندهید.

نکات تکمیلی در مورد تنقیه

استفاده از پوار یا کیت تنقیه یک روش تهاجمی است و فرد فقط به دلایل پزشکی باید از آن استفاده کند. از داروخانه های معتبر کیت تنقیه خریداری کنید – از استفاده از کیت های خانگی خودداری کنید.

استفاده از تنقیه به عنوان یک درمان منظم برای یبوست می تواند مشکلات سلامتی ایجاد کند. بدن می تواند برای دفع مدفوع به تنقیه متکی شود و ممکن است با گذشت زمان عضلات روده ضعیف شوند. دفع مدفوع به طور طبیعی ممکن است دشوار باشد و در بعضی موارد، استفاده بیش از حد از پوار تنقیه می تواند باعث بی اختیاری شود.

یبوست مکرر می تواند نشان دهنده یک بیماری باشد. اگر شخصی نگران یبوست است، پزشک می تواند در مورد دلایل احتمالی مشاوره دهد و رژیم غذایی و تغییر سبک زندگی را به شما توصیه کند.

هرکسی که دارای سیستم ایمنی ضعیف است – به عنوان مثال به دلیل بیماری مانند سرطان خون – نباید از تنقیه استفاده کند، زیرا احتمال ورود باکتری به بدن وجود دارد. ممکن است فردی با سیستم ایمنی ضعیف به طور کامل نتواند با عفونت مبارزه کند.

هرکسی که افتادگی رکتوم داشته باشد و انتهای روده تحتانی از بدن خارج شود، باید از استفاده از پوار تنقیه جلوگیری کند. اگر شخصی بواسیر دارد، باید بیشتر مراقب باشد تا از ناراحتی بیشتر جلوگیری کند. به طور کلی موارد منع مصرف پوار تنقیه شامل انسداد رکتوم توسط تومور، افتادگی رکتوم، سندرم حاد کرونر یا هر بیماری است که در آن سیستم ایمنی بدن به خطر بیفتد (مانند HIV پیشرفته)

اگر شخصی انسداد روده یا جراحی روده بزرگ داشته باشد، خطر سوراخ شدن روده در او افزایش می یابد و باید از استفاده از تنقیه جلوگیری کند.

استفاده از انما قبل از زایمان دیگر توصیه استاندارد نیست. این روش تهاجمی است و در تسهیل روند زایمان، نقشی ندارد.

این روش، می تواند به درمان برخی از مشکلات پزشکی کمک کند. تنقیه همچنین می تواند فرد را برای برخی اقدامات پزشکی آماده کند.

هیچ مدرک علمی مبنی بر سودمندی انما برای سلامت عمومی وجود ندارد و استفاده از انما برای سم زدایی می تواند مضر باشد. قرار دادن موادی مانند قهوه یا روغن در بدن نیز می تواند باکتری های مضر را وارد کند.

همچنین از قرار دادن مایعات بیش از حد گرم در راست روده خودداری کنید. در حالی که برخی از افراد با این کار آرامش را پیدا می کنند، روده شما به دمایی غیر از دمای طبیعی بدن عادت ندارد. همین مورد در مورد مایعات سرد یخی وجود دارد که روده ها ممکن است با انقباض و دفع سریع مایعات به آنها پاسخ دهند.

کاربرد ها و موارد استفاده پوار تنقیه

برخی از کاربردهای معمول تنقیه شامل موارد زیر است :

آمادگی برای جراحی :

معمولاً خالی بودن روده ها قبل از جراحی های مرتبط با راست روده، روده بزرگ یا نواحی شکمی ضروری است. فرد ممکن است نیاز به استفاده از تنقیه در خانه قبل از جراحی داشته باشد، یا ممکن است یک متخصص پزشکی در بیمارستان آن را تجویز کند.

کولونوسکوپی :

کولونوسکوپی استفاده از یک دوربین کوچک برای بررسی سلامت راست روده یا روده است. روده قبل از این روش باید خالی باشد.

ممکن است لازم باشد فرد چند روز قبل از عمل رژیم خود را محدود کند. همچنین ممکن است پزشک برای اطمینان از خالی بودن روده، استفاده از پوار تنقیه را تجویز کند.

غربالگری سرطان :

انما با باریم می تواند به بررسی سرطان روده یا روده بزرگ کمک کند. یک تنقیه روده را تخلیه می کند، و دیگری باریم مایع را در راست روده قرار می دهد. این در اشعه ایکس نشان داده می شود تا تصاویر واضحی از روده ها ارائه دهد. بعد از عمل، باریم با دفع از بدن خارج می شود.

یبوست :

یبوست عارضه‌ی شایعی در دستگاه گوارش است و زمانی رخ می‌دهد که روده بزرگ قادر به دفع مدفوع از طریق راست روده به بیرون از بدن نباشد‌. افرادی که در طی یک دوره ۷ روزه، تنها سه بار و یا کم‌تر دفع مدفوع داشته باشند به یبوست مبتلا هستند.

یبوست خفیف زمانی رخ می‌دهد که فرد به اندازه کافی آب نمی‌نوشد و یا مواد غذایی سرشار از فیبر مصرف نمی‌کند. روزانه ورزش کردن به صورت مرتب از خطر ابتلا به یبوست کم می‌کند.

تنقیه معمولاً برای خالی کردن و تمیز کردن قسمت انتهایی لوله گوارش استفاده می‌شود و در واقع از آن به عنوان آخرین گزینه‌‌ی درمانی یبوست یاد می‌شود.

اگر مصرف فیبر، آب کافی و ورزش کردن موثر نباشد، پزشک قبل از انجام تنقیه، داروهای ملین (laxatives) تجویز خواهد کرد. در بعضی از موارد یک شب قبل از انجام تنقیه برای تحریک حرکت مدفوع در طول روده، ملین تجویز می‌شود.

انما می تواند به درمان یبوست شدید کمک کند.

دو نوع اصلی انما برای یبوست وجود دارد. اولین مورد روده ها را روان می کند تا به سرعت مدفوع دفع شود. مورد دوم، انما بازدارنده است که مدت زمان بیشتری در بدن باقی می ماند. یک انما احتباسی معمولاً دارای روغن است و مدفوع را خیس می کند تا عبور آن از بدن راحت شود.

استفاده منظم از تنقیه برای درمان یبوست می تواند مشکلات سلامتی ایجاد کند. یک راه ماندگارتر برای رفع یبوست با رژیم غذایی و تغییر سبک زندگی است. نوشیدن آب کافی و درج مقدار کافی فیبر در رژیم غذایی می تواند حرکات روده را سالم و منظم نگه دارد.

علاوه بر این، اتساع غیر طبیعی روده بزرگ یا راست روده می تواند منجر به سوراخ شدن روده شود، وضعیتی که ممکن است بلافاصله متوجه نشوید، حتی تا زمانی که علائم جدی تر ظاهر شود. 

دارو :

افراد می توانند با استفاده از تنقیه دارو مصرف کنند. این به ویژه می تواند به درمان مشکلات سلامتی روده بزرگ، مانند بیماری التهابی روده کمک کند.

در بعضی موارد، یک تنقیه می تواند انواع دیگر دارو را تحویل دهد. این به این دلیل است که شبکه رگ های خونی در راست روده می تواند دارو را به سرعت به سایر قسمت های بدن منتقل کند.

فواید انجام تنقیه 

همان‌گونه که گفته شد از تنقیه برای درمان یبوست و خالی کردن شکم استفاده می‌شود. با این همه، برخی دیگر به خاطر دیگر اهداف از این روش استفاده می‌کنند. برخی از حامیان تنقیه اعتقاد دارند که این روش فواید زیر را به دنبال دارد :

1. کمک به کاهش وزن
2. خارج کردن مواد سمی از بدن
3. بهبود وضعیت سلامتی پوست
4. بهبود دستگاه ایمنی 
5. بهبود فشار خون
6. بهبود سطح انرژی بدن

در حال حاضر شواهد علمی کافی برای اثبات این ادعا وجود ندارند. به درستی مشخص نیست که آیا تنقیه این اثرات را به دنبال دارد یا نه و یا اینکه آیا همه‌ی افرادی که از آن استفاده می‌کنند به یک اندازه از آن نتیجه می‌گیرند یا خیر . همه‌ی شواهد موجود در این مورد از حکایات و گفته‌های افراد بر می‌آید.

بیش‌ترین اثر تنقیه زمانی است که برای درمان یبوست مزمن در مراکز درمانی از آن استفاده می‌شود. انجام آن در خانه توسط خود شخص ممکن است خطراتی را به دنبال داشته باشد.

موارد جایگزین تنقیه 

اگر قصد دارید از تنقیه برای خالی کردن و تمیز کردن سیستم گوارشی خود استفاده کنید، بهتر است بدانید که راه‌های کم خطرتری هم وجود دارد که شامل :

• نوشیدن قهوه کافئین دار که به عنوان تحریک کننده‌ی دفع مدفوع شناخته شده است.
• به اندازه‌ی کافی آب نوشیدن و هیدراته نگه داشتن بدن
• انجام ورزش‌های روزانه مانند پیاده روی، دویدن، دوچرخه سواری و ایروبیک
• مصرف داروهای ملین مانند منیزیم
• خوردن بیش‌تر مواد حاوی فیبر مانند میوه‌ها، سبزی‌ها، غلات کامل، خشکبار و آجیل‌ها و دانه‌های خوراکی 

استفاده از پوار تنقیه، می تواند به درمان برخی از مسائل بهداشتی کمک کند و آنها گام لازم برای برخی اقدامات پزشکی هستند. با این حال، استفاده منظم از آن می تواند مشکلات طولانی مدت ایجاد کند و فرد باید همیشه هنگام استفاده از انما از توصیه های پزشک پیروی کند.

باکتری ها می توانند تعادل روده را بر هم بزنند و باعث عفونت شوند و احتمال آسیب به راست روده نیز وجود دارد. دستورالعمل ها را به دقت دنبال کنید.

همانطور که گفته شد، برای کولونوسکوپی، سیگموئیدوسکوپی، جراحی یا درمان یبوست ممکن است استفاده از پوار یا کیت تنقیه، توصیه شود.

برای کسانی که دامنه حرکت محدودی در شانه ها یا بازوها دارند یا احساس از دست دادن حس انگشتان یا لمس شدن دارند، ممکن است نیاز به کمک باشد. برخی از افراد برای پیشگیری از یبوست به صورت مکرر تنقیه را انجام می‌دهند که البته شواهد علمی کافی برای اثبات این باور وجود ندارد. روش‌های جایگزین تنقیه، بسیار کم خطر تر بوده و در بسیاری از موارد گزینه و انتخاب بهتری هستند‌.

منابع: medicalnewstoday و verywellhealth و healthline