بیماری صرع یک اختلال مغزی است که با تشنج‌های مکرر و پشت سرهم همراه است و علت تشنج‌ها فعالیت الکتریکی داخل مغز می‌باشد که سبب مختل شدن سیستم‌های پیام رسانی بین سلول‌های مغز می‌شود.البته این علائم و تشنج‌ها در بدن افراد مختلف، متفاوت است و به همین دلیل مراقبت از بیماران صرع اهمیت زیادی دارد.
علل بروز این بیماری اختلال مغزی می‌باشد و هنوز به طور دقیق علت آن مشخص نشده است. اما عوامل ژنتیکی نیز می‌تواند در این بیماری دخیل باشد. عللی که ممکن است باعث تشدید بیماری شود نیز عبارتند از ضربه به سر در اثر حادثه، بیماری‌های مغزی مثل سکته مغزی یا تومور، سیستیک فیبروزیس، بیماری‌های عفونی و آسیب مغزی قبل از تولد.
این بیماری در افراد مختلف متفاوت است و بعضی از مبتلایان به این بیماری به پرستار نیاز دارند؛ زیرا به دلیل تشنج‌های مکرر امکان آسیب به فرد زیاد می‌شود و مراقبت از بیماران صرع ضرورت پیدا می‌کند.
سالمندان مبتلا به صرع
دسته‌ای از افراد که نیاز ضروری به استخدام پرستار بیمار مبتلا به صرع دارند، سالمندان هستند؛ زیرا این افراد در معرض خطر بیشتری قرار دارند. در صورت پیچیده بودن بیماری پرستار سالمند بیمار صرع، به صورت تمام وقت و شبانه روز از فرد مراقبت می‌کند. البته صرع در سالمندان به ٣ نوع دیده می‌شود:
١.صرع ساده : یک طرف مغز سالمند آسیب دیده و به آن صرع جزئی هم می‌گویند. از علائم آن اختلال در سیستم شنوایی، بینایی و چشایی است و بسته به اینکه کدام سمت مغز آسیب دیده علائم مختلفی دارد.
2. صرع پیچیده: این صرع علائم واضح‌تری دارد و می‌توان زودتر آن را تشخیص داد. در این نوع از صرع سالمند در به یاد آوردن خاطرات و حافظه و بروز احساسات ناتوان می‌شود و گاهی اوقات شروع می‌کند به خندیدن، گریه کردن، دست زدن و … و این کار را به مدت چند دقیقه انجام می‌دهد.
٣. صرع عمومی: در این نوع از صرع هر دو طرف مغز سالمند دچار اختلال شده و از علائم آن این است که فرد از هوش می‌رود و بدن شروع به لرزیدن می‌کند و بعد از چند ثانیه به هوش می‌آید.
پرستاری از سالمند مبتلا به صرع در بسیاری از موارد ضروری و لازم است؛ زیرا به دلیل سن بالا امکان بروز بیماری‌های دیگر و یا حمله مغزی زیاد می‌باشد. شما می‌توانید پرستار سالمند ساعتی نیز استخدام کنید و در مواقعی که سالمند تنها است، پرستار از او مراقبت کند.
مراقبت از بیماران صرع
در واقع مراقبت از بیماران صرع مسئولیت سنگینی بر عهده پرستار دارد و باید تمام جوانب بیمار را در نظر بگیرد. برای مثال بعضی از مبتلایان دچار اختلال روانی از جمله استرس، افسردگی و تغییرات رفتاری هستند که ممکن است در در روحیه‌ی پرستار بیمار مبتلا به صرع نیز تاثیر بگذارد. این بیماری در مواردی یک بیماری پنهان به حساب می‌آید؛ زیرا تمام مبتلایان به صرع تشنج ندارند و عده‌ای نیز به صورت نادر دچار تشنج می‌شوند.
پرستارانی که وظیفه‌ی مراقبت از بیماران صرع را دارند باید دارای مهارت‌های مخصوص نیز باشند. برای مثال از کار‌های فنی و کار با تجهیزات پزشکی اطلاع داشته باشند و در مورد خود بیماری نیز به طور کامل آگاه باشند تا در صورت بروز هرگونه علائم بتوانند از پس آن برآیند. در مراقبت از بیماران صرع باید صبر و آگاهی را در کنار هم داشته باشید.
نکات مهمی که پرستار بیمار صرع باید بداند.
- بیمار را تا حد امکان روی زمین قرار دهید و در ارتفاع نباشد.
- هنگام عبور از پله حتما با بیمار همراه شوید.
- سعی کنید اطراف بیمار را خلوت کنید.
- در هنگام خواب یا استراحت حتما اطراف سر بیمار را با بالش محافظت کنید و در کل برای مراقبت از بیماران صرع باید مراقب سر بیمار باشید.
- اگر بیمار لباس‌های تنگی دارد، لباس‌های او را عوض کنید.
- هر وسیله‌ای که اطراف فرد وجود دارد و امکان آسیب رساندن به بیمار در زمان تشنج را دارد، از بیمار دور کنید.
- تا حد امکان بیمار نباید در ارتفاع باشد اما اگر روی تخت بود، نرده‌های تخت حتما بالا باشد.
- در هنگام تشنج که فک‌ها در اثر اسپاسم به هم چسبیده اند، هرگز تلاش نکنید فک‌های بیمار را از هم باز کنید و یا چیزی بین آن‌ها قرار ندهید. این کار ممکن است باعث شکستن دندان‌ها و آسیب به زبان و لب‌ها شود.
- در هنگام تشنج برای مهار کردن فرد هیچ اقدامی نکنید؛ زیرا حرکات و انقباصات عضلات به شدت قوی بوده و با این کار باعث آسیب به خود و بیمار می‌شوید.
- قبل از بروز تشنج و حمله، می‌توانید از ایروی دهانی برای جلوگیری از آسیب دیدگی زبان و لب‌ها استفاده کنید.
- در صورت داشتن علائمی مثل خواب آلودگی بعد از تشنج که بیشتر از ٣٠ دقیقه باشد، تشنج‌های مکرر و پی در پی که در طول یک روز اتفاق می‌افتد و تشنج بیش از ۵ دقیقه، حتما با اورژانس تماس بگیرید.
اقدامات ضروری بعد از تشنج برای مراقبت از بیماران صرع
ابتدا وقتی بیمار به حالت عادی برگشت یعنی بلافاصله بعد از تشنج، سریعا بیمار را به سمت پهلو بخوابانید که از بروز آسپیراسیون ریوی جلوگیری کنید؛ آسپیراسیون به ورود مایع و ترشحات و هرگونه جسم خارجی به درون ریه گفته می‌شود. توجه داشته باشید که بعد از تشنج ممکن است تنفس بیمار با اختلال مواجه شود؛ البته اگر این مورد طولانی شد حتما با اورژانس تماس بگیرید. همچنین فرد دچار خواب آلودگی و گیجی خواهد بود که شما باید سعی کنید با محیط اطراف او را آشنا کنید. در صورتی که بیمار بعد از تشنج دچار استرس و هیجانات زیادی شد، سعی کنید او را آرام کنید و حرکات بیمار را کنترل کنید.
در آخر برای مراقبت از بیماران صرع باید به این موضوع دقت کنید که با اصول و نحوه رفتار با بیماران آشنایی کامل آشنا باشید و حتما تجربه‌ی مراقبت از بیماران صرع را داشته باشید؛ زیرا این افراد به شدت آسیب پذیر هستند و مراقبت از آن‌ها نیازمند مسئولیت پذیری و دقت بالا می‌باشد. همچنین برای مراقبت از بیماران صرع باید روحیه‌ای قوی داشته باشید تا در بروز مشکلات و تشنج با آرامش برخورد کنید و یا زمانی که بیمار دچار حالت اضطراب و استرس می‌شود او را آرام کنید. شما می‌توانید با استخدام پرستار سالمند و یا استفاده از خدمات پرستاری، بیمار خود را به دست یک فرد متخصص بسپارید تا در منزل خود و با خیالی راحت از بیمار خود حفاظت کنید.
بدون دیدگاه