در پاسخ به سوال تعریف سندرم متابولیک چیست؟ باید بگوییم که سندرم متابولیک به انگلیسی Metabolic syndrome مجموعه ای از شرایط است که با هم اتفاق می افتند و خطر ابتلا به بیماری های قلبی؛ سکته مغزی و دیابت نوع 2 را افزایش می دهند. این شرایط شامل افزایش فشار خون، افزایش قند خون، تشکیل چربی اضافی در اطراف کمر و سطح غیر طبیعی کلسترول یا تری گلیسرید است.
داشتن تنها یکی از این شرایط به معنای ابتلا به سندرم متابولیک نیست. اما این بدان معناست که شما بیشتر در معرض خطر بیماری قرار دارید. اگر بیشتر این شرایط در شما ایجاد شود؛ خطر ابتلا به عوارضی مانند دیابت نوع 2 و بیماری های قلبی حتی بیشتر می شود.
سندرم متابولیک به شدت شایع است و تا یک سوم بزرگسالان ایالات متحده به آن مبتلا هستند. اگر سندرم متابولیک یا هر یک از اجزای آن را دارید؛ تغییر سبک زندگی می تواند از بروز مشکلات جدی سلامت جلوگیری کند و حتی آنها را به تاخیر می اندازد.
علائم سندرم متابولیک چیست؟
بیشتر اختلالات مرتبط با سندرم متابولیک علائم و نشانه های واضحی ندارند. یک علامت قابل مشاهده؛ اندازه دور کمر بزرگ است و اگر قند خون شما بالا باشد؛ ممکن است علائم و نشانه های دیابت را مشاهده کنید (مانند افزایش تشنگی؛ تکرر ادرار، خستگی و تاری دید).
علل سندرم متابولیک
سندرم متابولیک ارتباط نزدیکی با اضافه وزن؛ چاق و کم تحرکی دارد. همچنین این موضوع به بیماری به نام مقاومت به انسولین ربط پیدا می کند. به طور معمول، سیستم گوارشی شما غذاهایی که می خورید را به قند تجزیه می کند. انسولین هورمونی است که توسط لوازالمعده شما تولید می شود و به قند کمک می کند تا وارد سلول های شما شود و به عنوان سوخت استفاده شود.
در افرادی که مقاومت به انسولین دارند؛ سلول ها به طور طبیعی به انسولین پاسخ نمی دهند و قند به راحتی نمی تواند وارد سلول ها شود. در نتیجه سطح قند خون شما افزایش می یابد؛ در این شرایط بدن شما انسولین بیشتری ترشح می کند و سعی در کاهش قند خون دارد.
علائم خطر سندرم متابولیک
علائم زیر خطر احتمال ابتلا به سندرم متابولیک را افزایش می دهند:
سن – خطر ابتلا به سندرم متابولیک با افزایش سن بیشتر می شود.
نژاد – به نظر می رسد که در ایالات متحده؛ اسپانیایی زبان ها (به ویژه زنان اسپانیایی) بیشترین خطر ابتلا به سندرم متابولیک را دارند.
چاقی – اضافه وزن و چاقی (به خصوص در ناحیه دور کمر) خطر ابتلا به سندرم متابولیک را افزایش می دهد.
دیابت – اگر در دوران بارداری دیابت داشته باشید (دیابت بارداری)، یا سابقه خانوادگی دیابت نوع 2 دارید؛ احتمال سندرم متابولیک شما بیشتر است.
بیماری های دیگر مانند بیماری کبد چرب غیر الکلی؛ سندرم تخمدان پلی کیستیک یا آپنه خواب خطر ابتلا به سندرم متابولیک را افزایش می دهند.
عوارض سندرم های متابولیک
سندرم متابولیک باعث چه عوارضی می شود؟ داشتن سندرم متابولیک می تواند خطر ابتلا به بیماری های زیر را افزایش دهد:
دیابت نوع 2 – اگر برای کنترل وزن اضافی خود تغییراتی در سبک زندگی خود ایجاد نکنید؛ ممکن است دچار مقاومت به انسولین شوید که می تواند باعث افزایش سطح قند خون شود. در نهایت؛ مقاومت به انسولین می تواند منجر به دیابت نوع 2 شود.
بیماری قلب و عروق خونی – کلسترول بالا و فشار خون بالا می تواند به تجمع پلاک در رگ های شما کمک کند. این پلاک ها می توانند عروق شما را باریک و سفت کنند که می تواند منجر به حمله قلبی یا سکته شود.
جلوگیری از سندرم متابولیک با ورزش
تعهد مادام العمر به یک سبک زندگی سالم ممکن است از ظرایطی که باعث سندرم متابولیک می شوند جلوگیری کند. سیک زندگی سالم شامل موارد زیر است:
- حداقل 30 دقیقه فعالیت بدنی در اکثر روزها داشته باشید.
- مقدار زیادی سبزیجات؛ میوه ها؛ پروتئین های بدون چربی و غلات کامل استفاده کنید.
- چربی و نمک اشباع شده را در رژیم غذایی خود محدود کنید.
- سیگار نکشید
- وزن سالم خود را حفظ کنید.
تشخیص سندرم متابولیک
موسسه ملی بهداشت؛ سندرم متابولین را به عنوان داشتن سه (یا بیتشر) تا از خصوصیات زیر تعریف می کند:
- دور کمر بزرگ – دور کمر زنان بیشتر از 35 اینچ (89 سانتیمتر) و دور کمر مردان بیشتر از 40 اینچ (102 سانتیمتر) اندازه گیری شود.
- سطح تری گلیسرید بالا – 150 میلی گرم در دسی لیتر یا 1.7 میلی مول درلیتر یا بالاتر باشد.
- کاهش کلسترل خوب یا HDL – کلسترول خوب کمتر از 40 میلی گرم در دسی لیتر در مردان یا کمتر از 50 میلی گرم در دسی لیتر در زنان با کلسترول لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL)
- افزایش فشار خون – 85/130 میلیمتر جیوه یا بالاتر
- افزایش قند خون ناشتا – 100 میلی گرم در دسی لیتر (5.6 میلی مول در لیتر) یا بالاتر
درمان سندرم متابولیک با کاهش وزن
اگر تغییرات سبک زندگی مانند رژیم غذایی و ورزش کافی نباشد؛ پزشک ممکن است داروهایی را برای کنترل فشار خون؛ کلسترول و سطح قند خون تجویز کند.
اگر سندم متابولین یا هر یک از اجزای آن تشخیص داد شد؛ ایجاد تغییر در سبک زندگی سالم می تواند به جلوگیری یا به تاخیر انداختن مشکلات جدی سلامتی مانند حمله قلبی یا سکته مغزی کمک کند. سبک زندگی سالم شامل موارد زیر است:
فعالیت بدنی منظم
متخصصان سلامتی توصیه می کنند که در روز حداقل 30 دقیقه ورزش مانند پیاده روی سریع داشته باشید. اما لازم نیست که این فعالیت را به یکباره انجام دهید. به دنبال روش هایی برای افزایش فعالیت در هر فرصت و موقعیتی باشید به طور مثال به جای استفاده از آسانسور از پله ها استفاده کنید و به جای ماشین؛ مسیر خود را پیاده طی کنید.
سندروم متابولیک و رژیم غذایی
از دست دادن 7 تا 10 درصد از ورن بدن می تواند مقاومت به انسولین و فشار خون را کاهش دهد و خطر ابتلا به دیابت را کاهش دهد. همچنین مهم است که کاهش وزن خود را حفظ کنید. اگر با کاهش وزن و پایین آوردن آن دست و پنجه نرم می کنید؛ با پزشک خود در مورد گزینه هایی که ممکن است به شما در در این راه کمک کند مشورت کنید (مانند دارو یا جراحی).
- حتما بخوانید : کاهش کلسترول خون سالمندان با درمان خانگی
رژیم غذایی سالم
برنامه های تغذیه سالم مانند رژیم های غذایی برای جلوگیری از فشار خون بالا را در نظر داشته باشید، در برنامه غذایی خود موارد زیر را بگنجانید:
- سبزیجات
- میوه ها
- غلات کامل با فیبر بالا
- پروتئین بدون چربی
و موارد زیر را از برنامه غذایی خود حذف کنید یا مصرف آن را محدود کنید:
- نوشیدنی های قندی
- الکل
- نمک
- قند
- چربی، به ویژه روغن ترانس
ترک سیگار
ترک سیگار سلامت کلی شما را بهبود می بخشد. اگر برای ترک سیگار به کمک نیاز دارید با پزشک خود صحبت کنید.
کاهش یا کنترل استرس
فعالیت بدنی، مدیتیشن، یوگا و سایر برنامه ها به شما کمک می کند استرس را کنترل کنید و سلامت روان و فیزیکی خود را بهبود ببخشید.
چه موقع باید به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر متوجه شده اید که حداقل یکی از علائم سندرم متابولیم را دارید؛ می توانید با مراجعه به پزشک مطمئن شوید که به سندرم متابولیک دچار نیستید. ممکن است پزشک شما را به متخصص دیابت؛ غدد یا متخصص قلب ارجاع دهد.
وقتی که با پزشک ملاقات می کنید از وی سوال کنید که آیا کاری لازم است که از قبل انجام دهید. مثلا ناشتا بودن برای یک آزمایش خاص. بهتر است لیست زیر را مد نظر داشته باشید:
- تمام علائمی که دارید را یادداشت کنید
- اطلاعات شخصی مهم مانند استرس؛ تغییرات ایجاد شده در زندگی، سابقه بیماری خانوادگی
- تمام داروها, ویتامین ها یا سایر مکمل هایی که مصرف می کنید همراه با دوز آنها
سوالاتی که می توانید از پزشک خود بپرسید
در مورد سندرم متابولیک، سوالات زیر را از پزشک سوال کنید:
- چه شرایطی باعث سندرم متابولیک برای من می شود؟
- چگونه می توانم خطر سایر بیماری های سلامتی ناشی از سندرم متابولیک را کاهش دهم؟
- آیا کاهش وزن به شرایط من کمک می کند؟ ورزش چطور؟
- آیا به آزمایشات اضافی نیاز دارم؟
- من شرایط سلامتی دیگری دارم چگونه می توانم آنها را به بهترین وجه با هم مدیریت کنم؟
- آیا باید به متخصص مراجعه کنم؟
- آیا بروشور یا سایر مطالب چاپی وجود دارد که بتوانم داشته باشم؟ چه وب سایت هایی را پیشنهاد می کنید؟
منبع: mayoclinic
بدون دیدگاه