مثانه بیش فعال به انگلیسی Overactive Bladder نامیده می شود و امروز ما می خواهیم در مورد اینکه از کجا بفهمیم مثانه بیش فعال داریم؟ علت ایجاد مثانه بیش فعال و درمان مثانه بیش فعال صحبت کنیم؛ پس از شما دعوت می کنیم تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.
بیماری مثانه بیش فعال چیست؟
مثانه بیش فعال که OAB هم نامیده می شود؛ به مشکل تکرر ادرار اشاره می کند که کنترل ادرار را دشوار می کند. ممکن است احساس کنید که باید در طول شبانه روز بارها دفع ادرار داشته باشید و همچنین ممکن است بی اختیار خود را خیس کرده باشید.
اگر مثانه بیش فعال دارید؛ ممکن است احساس خجالت کنید؛ خود را منزوی کنید یا زندگی شغلی اجتماعی خود را محدود کنید. خبر خوب این است که با یک ارزیابی کوتاه می توانید علت مثانه بیش فعال را تعیین کنید.
ممکن است بتوانید علائم مثانه بیش فعال را با استراتژی های رفتاری ساده (مانند تغییرات رژیم غذایی؛ تخلیه به موقع و تکنیک های نگه داشتن مثانه با استفاده از عضلات کف لگن) مدیریت کنید. اگر این تلاش های اولیه به اندازه کافی به علائم مثانه بیش فعال کمک نمی کند؛ درمان های بیشتری هم در دسترس است.
- بیشتر بخوانید: علائم کم آبی در سالمندان و روش‌های پیشگیری از آن
علائم مثانه بیش فعال چیست؟
اگر مثانه بیش فعال دارید ممکن است هر یک از علائم زیر را تجربه کنید:
- احساس ناگهانی داشتن ادرار و کنترل دشوار آن
- بلافاصله بعد از حس کردن داشتن ادرار، کنترل خود را از دست می دهید و خود را خیس می کنید.
- مرتبا در حال دفع ادرار هستید؛ معمولا در 24 ساعت 8 بار یا بیشتر تکرر ادرار دارید.
- شب بیش از 2 بار برای دستشویی رفتن از خواب بیدار می شوید و یا شب ادراری دارید.
حتی اگر به موقع به دستشویی بروید؛ تکرر ادرار مکرر و شب ادراری می توانند زندگی شما را مختل کنند.
برای درمان سندروم مثانه بیش فعال چه موقع به پزشک مراجعه کنیم؟
گرچه در میان افراد این مشکل غیر معمول نیست؛ اما مثانه بیش فعال تنها بخشی طبیعی از فرایند پیری نیست. بحث در مورد علائمی که دارید ممکن است برایتان ساده نباشد؛ اما اگر این علائم شما را آزار می دهند یا زندگی شما را مختل می کنند؛ با پزشک خود صحبت کنید. درمان هایی وجود دارند که ممکن است به شما کمک کنند.
علت مثانه بیش فعال
1- عملکرد طبیعی مثانه
کلیه ها ادرار تولید می کنند و به مثانه شما انتقال می دهند. هنگام ادرار کردن؛ ادرار از مثانه شما از طریق لوله ای به نام مجاری ادرار (u-REE-thruh) عبور می کند. عضله ای در مجاری ادرار به نام اسفنکتر (sphincter) باز می شود تا ادرار را از بدن خارج کند.
سیستم ادراری در مردان
سیستم ادراری در زنان
با پر شدن مثانه؛ سیگنال های عصبی ارسال شده به مغز شما در نهایت نیاز به دفع ادرار را تحریک می کند. هنگام ادرار کردن؛ این سیگنال های عصبی هماهنگی شل شدن عضلات کف لگن و عضلات مجاری ادرار (عضلات اسفنکتر) را انجام می دهند. عضلات مثانه سفت شده و منقبض می شوند و ادرار را به بیرون هدایت می کنند.
2- انقباضات غیر ارادی مثانه
مثانه بیش فعال به این دلیل ایجاد می شود که عضلات مثانه حتی وقتی که حجم ادرار در مثانه کم است به صورت غیر ارادی شروع به انقباض می کنند. این انقباضات غیر ارادی نیاز به دفع فوری ادرار را اجاد می کند. چندین بیماری ممکن است است در ایجاد علائم و نشانه های مثانه بیش فعال نقش داشته باشند که از این بین می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- اختلالات عصبی, مانند سکته مغزی و مولتیپل اسکلروزیس (ام اس)
- دیابت
- عفونت های مجاری ادراری که می توانند علائمی شبیه به مثانه بیش فعال را ایجاد کنند.
- تغییرات هورمونی در دوران یائسگی خانم ها
- وجود ناهنجاری هایی در مثانه مانند تومورها یا سنگ مثانه
- مشکلاتی مانند بزرگ شدن پروستات، یبوست
عوامل دیگری که ممکن است با علائم شما مرتبط باشند عبارتند از:
- داروهایی که باعث افزایش سریع تولید ادار می شوند یا نیاز به مصرف مایعات زیادی دارند.
- مصرف بیش از حد کافئین یا الکل
- کاهش عملکرد شناختی به دلیل افزایش سن؛ که ممکن است درک سیگنال هایی که مغز شما دریافت می کند را دشوار کند.
- مشکل در راه رفتن؛ نرفتن سریع به دستشویی
- تخلیه مثانه ناقص که ممکن است منجر به علائم مثاانه بیش فعال شود؛ چون هنوز ادرار در مثانه باقی مانده است.
عوامل خطر
با افزایش سن؛ در معرض خطر ابتلا به بیماری مثانه بیش فعال قرار دارید. همچنین شما در معرض خطر بیشتری از بیماری ها و اختلالات مانند بزرگ شدن پروستات دیابت هستید که می تواند به سایر مشکلات عملکرد مثانه کمک کند.
بسیاری از افراد با افت عملکرد شناختی (به عنوان مثال افرادی که سکته کرده اند یا به بیماری آلزایمر مبتلا شده اند) مثانه بیش فعال دارند. بی اختیاری ناشی از چنین شرایطی را می توان با برنامه ریزی مصرف آب، خنثی سازی به موق؛ لباس های جاذب و غیره کنترل کرد.
برخی از افراد دارای مثانه بیش فعال هم دارای مشکلات کنترل روده هستند. اگر این مشکل برای شما ایجاد شده است به پزشک خود اطلاع دهید.
عوارض مثانه بیش فعال چگونه است؟
هر نوع بی اختیاری می تواند کیفیت زندگی شما را تحت تاثیر قرار دهد. اگر علائم مثانه بیش فعال شما باعث اختلال در زندگی شما شود, ممکن است عوارض زیر را تجربه کنید:
- پریشانی یا افسردگی
- اضطراب
- اختلالات خواب و چرخه خواب قطع شده
- مسائل مربوط به جنسیت
در برخی موراد، درمان این شرایط ممکن است به علائم شما کمک کند.
زنانی که مثانه بیش فعال دارند؛ ممکن است اختلالی به نام بی اختیاری Mixed Incontinence را تجربه کنند که در این حالت بی اختیاری زمانی که استرس دارند اتفاق می افتد. بی اختیاری منجر به خیس کردن ناخواسته ناشی از حرکت یا فعالیت بدنی است که مثانه شما را تحت فشار قرار می دهد که از این بین می توان به سرفه، عطسه؛ خنده یا ورزش اشاره کرد. درمان بی اختیاری ادرار به احتمال زیاد به علائم بیش فعالی مثانه کمک نمی کند. به همین ترتیب؛ درمان مثانه پر کار احتمالا علائم بی اختیاری ادرار را بهبود نمی دهد.
برخی از افراد ممکن است ترکیب مشترکی از مشکلات نگه داری ادار و مشکلات تخلیه مثانه را تجربه کنند. مثانه ممکن است فوریت و حتی بی اختیاری زیادی ایجاد کند و به خوبی تخلیه نشود. ممکن است یک متخصص بتوانید در این راه به شما کمک کند.
جلوگیری از مثانه بیش از حد فعال
انجام موارد زیر و داشتن سبک زندگی سالم ممکن است از ایجاد بیماری سندرم مثانه بیش فعال جلوگیری کند:
- ورزش سالم داشته باشید.
- فعالیت بدنی منظم و روزانه داشته باشید.
- مصرف کافئین و الکل را محدود کنید.
- سیگار کشیدن را ترک کنی.
- شرایط مزمن مانند دیابت که ممکن است در علائم مثانه بیش فعال موثر باشد را مدیریت کنید.
با استفاده از تمرینات مخصوص عضلات کف لگن خود را تقویت کنید. عضلات را منقبض کنید؛ در حال انقباض به مدت 2 ثانیه باقی بمانید و به مدت 3 ثانیه عضلات را شل کنید. برای نگه داشتن انقباض به مدت 5 ثانیه و بعد 10 ثانیه تلاش کنید. هر روز هر ست را 10 بار تکرار کنید.
تشخیص مثانه بیش فعال
اگر مثانه ی بیش فعال دارید؛ پزشک بررسی می کند که عفونت یا خون در ادرار دارید یا خیر. همچنین ممکن است پزشک شما بررسی کند که هنگام دفع؛ ادرار را به طور کامل از مثانه تخلیه می کنید یا خیر.
پزشک شما به دنبال سرنخ هایی است که ممکن است عوامل موثر را نشان دهد که از این بین می توان به:
- سابقه پزشکی
- معاینه فیزیکی که ممکن است شامل معاینه لگن در خانم ها باشد.
- نمونه ادرار برای آزمایش عفونت؛ آثار خون یا سایر ناهنجاری ها
- معاینه اعصاب که ممکن است مشکلات حسی یا رفلکس های غیر طبیعی را شناسایی کند.
آزمایش مثانه بیش فعال و عملکرد طبیعی مثانه
پزشک شما ممکن است آزمایشاتی را برای ارزیابی عملکرد مثانه و توانایی تخلیه مداوم و کامل را انجام دهد (آزمایش اورودینامیک). این آزمایشات معمولا به ارجاع به متخصص احتیاج دارد و ممکن است برای تشخیص یا شروع درمان لازم نباشد. آزمایش اورودینامیک شامل موارد زیر است:
اندازه گیری ادرار باقی مانده در مثانه – اگر نگرانی در مورد توانایی تخلیه کامل مثانه وجود داشته باشد؛ این آزمایش مهم است. باقیمانده ادرار در مثانه ممکن است علائمی مشابه با علائم مثانه بیش فعال را ایجاد کند.
برای اندازه گیری باقیمانده ادرار پس از تخلیه ، ممکن است پزشک اسکن اولتراسوند (سونوگرافی) مثانه شما را درخواست کند. اسکن اولتراسوند امواج صوتی را به تصویر تبدیل می کند و نشان می دهد که پس از ادرار کردن ، چه مقدار ادرار در مثانه شما باقی مانده است. در بعضی موارد ، یک لوله نازک (کاتتر) از مجرای ادرار و به مثانه شما منتقل می شود تا ادرار باقیمانده تخلیه شود، سپس می توان آن را اندازه گیری کرد.
اندازه گیری میزان جریان ادرار – برای اندازه گیری حجم و سرعت خنثی کردن ، ممکن است از شما خواسته شود که داخل دستگاه uroflowmeter ادرار کنید. یک uroflowmeter ادرار را گرفته و اندازه گیری می کند و داده ها را به نمودار تغییرات سرعت جریان شما تفسیر می کند.
آزمایش فشار مثانه – سیستومتری آزمایشی است که فشار مثانه و منطقه اطراف آن را هنگامی که مثانه پر می شود اندازه گیری می کند. در طول این آزمایش، پزشک شما با استفاده از یک لوله نازک (کاتتر) مثانه شما را به آرامی با مایع گرم پر می کند. کاتتر دیگری با سنسور اندازه گیری فشار در روده یا برای زنان در واژن قرار می گیرد. سنسور می گوید که مثانه شما برای تخلیه کامل چه فشارهایی را باید اعمال کند.
این روش می تواند تشخیص دهد که آیا شما دچار انقباضات غیرارادی عضلانی شده اید یا مثانه سفتی دارید که قادر به نگهداری ادرار تحت فشار کم نیست. پزشک شما نتایج هر گونه آزمایش را با شما مرور می کند و یک استراتژی درمانی را پیشنهاد می کند.
داروی مثانه بیش فعال
بنا بر آزمایشات انجام شده؛ پزشک شما می تواند روش های درمانی مختلف اعم از دارو را توصیه کند. این داروها غالبا به عنوان آنتی اسپاسم یا آنتی کولینرژیک شناخته می شوند که اسپاسم عضلانی را کاهش می دهند.
- اکسی بوتینین (دیتروپان)
- سولفیناسین (Vesicare)
- تولترودین (دیترول)
- تروسپیم (سنتور)
نمونه هایی از این داروها هستند که عوارض جانبی یبوست و خشک شدن دهان را به همراه دارند. اکیدا توصیه می شود که بدون تجویز پزشک؛ دارو مصرف نکنید.
در موارد حادتر؛ پزشکان ممکن است تزریق BOTOX را به منظور کاهش اسپاسم مثانه تجویز کنند و در صورتی که هیچ یک از روش های اشاره شده جواب نداد؛ ممکن است پزشک جراحی را توصیه کند.
منبع: mayoclinic
بدون دیدگاه