خودشکوفایی چیست ؟

خودشکوفایی چیست ؟

شما احتمالا در مورد آبراهام مازلو شنیده اید. از تئوری او چه می دانید؟

یکی از مشهورترین روانشناسان قرن بیستم، آبراهام مازلو بود. امروزه، مازلو را بیشتر به این خاطر به یاد می آوریم که او فرضیه ای مبتنی بر سلسله مراتب نیازهای انسان ارائه کرده است.

در هرم سلسله مراتب نیازهای انسان، اولین نیاز، نیازهای فیزیولوژی هستند که شامل چیزهایی مثل غذا، آب، خواب  و اکسیژن می باشند( نیازهای اساسی برای بقای زندگی ما). مثلا شخصی که گرسنه است، علاقه‌ای برای انجام کارهای دیگر ندارد و انرژی خود را صرف به دست آوردن نیاز اساسی خویش یعنی غذا می کند.

 در دومین سطح هرم مازلو احساس امنیت قرار دارد. ما  به محیطی ثابت و امن نیازمندیم تا ما را در برابر  عوامل وخطرات محافظت کند و محیطی قابل پیش بینی برای ما فراهم آورد. زمانی که نیاز امنیت ما برآورده شد، احساس راحتی، امنیت، و آرامش می کنیم.

 سطح بعدی نیازهای ما، احساس تعلق و دوست داشتن است. اگر نیاز ما به عشق و تعلق برآورده نشود، احساس بی ارزشی، پوچی و تنهایی می کنیم. اگر نیاز به عشق ما برآورده شود احساس گرمی،انرژی احیاشده،و یگانگی میکنیم.

 درسطح چهارم نیاز به عزت نفس قرار دارد. یعنی ذهنیتی که از خود داریم و ارزشی که برای خود قائلیم. اول اینکه تمایل به شایسته بودن و انجام دستاوردهای فردی داریم و دوم اینکه نیازمند قدردانی و به رسمیت شناختن از طرف دیگران هستیم. زمانی که این نیازها برآورده شدند، احساس اعتماد به نفس،تبحرو با ارزشی می کنیم.

مازلو به این چهار سطح از نیازهای انسان، به عنوان نیازهای کمبود (D) اشاره کرده است.

زیرا این سطوح وضعیتی را توصیف  می کند که شخص در تلاش است تا کمبود انها را برطرف نماید. تا زمانیکه این نیازها برآورده نشوند، افراد به سطح بعدی، یعنی بالاترین سطح هرم وخودشکوفایی نمی رسند.

خود شکوفایی یعنی به حداکثر رساندن تواناییهای بالقوه هر فرد.

 بعضی از خصوصیات افراد خودشکوفا به شرح زیر است:

• درک درستی از واقعیت دارد.
• هم  به پذیرش خودشان و هم  دیگران دست یافته اند.
•  در ایجاد روابط عمیق توانایی دارند.
•  قدردان زندگی هستند.
•  توسط اهداف و ارزشهای درونی خویش، هدایت می شوند.
•  احساسات خود را صریح و اشکارا بیان می‌کنند.
• اشتباهات و شکستهای خود را می پذیرند.
•  خود انگیزه هستند.
•  تنهایی برای آنها اهمیت ندارد.
•  به راحتی تحت تاثیر  تبلیغاتهای فرهنگی و جمعیتی قرار نمی گیرند.
•  تمایل بیشتری به مهربانی و همدردی با دیگران دارند.
•  برای تمام افراد ارزش و احترام قائلند.
•  روابط کمتر اما عمیق تری دارند.
•  درک بهتری از انسجام چیز ها دارند و در نتیجه خلاق تر هستند.

 همه ما خواهان این هستیم که کودکانی با این خصوصیات تربیت کنیم.

 چرا باید به کودکان خود کمک کنیم تا به بالاترین سطح   این هرم برسند؟

 در حال حاضر ما در جامعه ای زندگی نمی کنیم که بخواهیم خود را از شر طاعون نجات دهیم،

 یا محصولات خود را از خشکسالی حفظ کنیم، و یا معامله پایاپای انجام دهیم. و یا پناهگاه خود را در غاری بنا کنیم. مردمی  که در جامعه مدرن امروزی زندگی می‌کنند، به طور کلی از امکانات زیادی بهره مندند، و از زندگی اجتماعی قابل قبولی برخوردارند.

 مازلو اظهار می کند که” من معتقدم شخص خودشکوفا، فرد معمولی نیست که چیزی به او اضافه شده، بلکه بیشتر، فردی معمولی است که چیزی از دست نداده است.

 ما می توانیم با برآورده کردن نیازهای اولیه کودکمان آنها را به گونه ای تربیت کنیم که کارهای خارق العاده ای در جامعه انجام دهند.

مسلما ما  باید برای فرزندانمان غذا، لباس، خانه، حمام فراهم کنیم، تا آنها احساس سلامت و امنیت کنند. ما همچنین می توانیم به آنها عمیقا عشق بورزیم. ما باید از خصوصیات و غرایز در حال رشد آنها حمایت کنیم. از انتخاب‌های آنها پشتیبانی کنیم. ما باید شخصیت آنها را تایید کنیم. به آنها یادآوری کنیم که آنها منحصر به فرد، ارزشمند، باهوش، شجاع، ماجراجو، و شایسته هستند.

 با گفتن جمله های ساده مثل”من به تو افتخار می کنم” و یا” من شجاعت تو را تحسین می کنم ” احساس ارزشمندی در آنها ایجاد کنیم.

ما باید ذهن آنها را به چالش بکشیم. ازآنها بپرسیم چه می‌خواهند و چرا؟

 مثلا” چرا دوست دارند، خودشان ناهار شام را آماده کنند؟” ویا ” چرا از سرسره بیشتر از تاب خوردن،  خوششان می آید”. چرا دوست دارند کارت جمع آوری کنند و از کارت بازی چه چیزی گیرشان می‌آید؟

 ما باید آنها را به دوستی و ارتباط تشویق کنیم.

ما می دانیم که خیلی از دوستانمان می آیند و می روند، در حالی که برخی از آنها برای مدت طولانی تری دوست باقی می‌مانند. هیچکدام از ما بدون دوستان خود، نمی‌توانستیم آنچه اکنون هستیم، باشیم،  بنابراین باید ارتباطات دوستی کودکانمان را مورد تحسین قرار دهیم. هنگامی که نیازهای اولیه کودکان برآورده شد، کودکان آزادانه به سمت پیشرفت حرکت می‌کند. زمانیکه چهار سطح از نیازهای اولیه کودکان  تامین شد، آنها به بالاترین سطح که همان خودشکوفایی است می رسند. بنابراین رویای تغییر دادن جهان را در سر می پرورانند و در نهایت به رویای خود جامه عمل عمل می پوشانند.