پرستاری از سالمندان – بیماری زونا در سالمندان چیست؟

پرستاری از سالمندان - تمام آنچه که باید در مورد بیماری زونا در سالمندان بدانید!

 بیماری زونا در سالمندان یک عفونت ویروسی است که باعث ایجاد بثورات دردناک می شود. گرچه زونا ( Shingles ) می تواند در هر نقطه ای از بدن سالمند به وجود بیاید اما بیشتر اوقات یک نوار تاول زده شده در سمت چپ یا راست بدن ایجاد می شود.

شاید برایتان سوال شده باشد که علت بیماری زونا در سالمندان چیست؟ زونا به علت ویروس واریسلا-زوستر (همان ویروسی که باعث بیماری آبله مرغان می شود) ایجاد می شود. بعد از ابتلا به آبله مرغان، ویروس در بافت عصبی نزدیک نخاع و مغز شما فعال است. سال ها بعد؛ ویروس ممکن است به صورت زونا دوباره فعال شود.

زونا یک بیماری تهدید کننده زندیگی نیست، اما ممکن است بسیار دردناک باشد. واکسن می تواند به کاهش خطر ابتلا به زونا کمک کند. درمان زود هنگام می تواند به کوتاه شدن عفونت زونا کمک کند و احتمال بروز عوارض را کاهش دهد. شایع ترین عارضه، سوزش و تحریک پذیری پوست پس از ابتلا به زونا است که بعد از بین رفتن تاول های شما؛ مدت طولانی باعث درد می شود.

علائم زونا در سالمندان

علائم و نشانه های زونا معمولا فقط در قسمت کوچکی از یک طرف بدن شما تاثیر می گذارد. این علائم و نشانه ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:

  • درد، سوزش؛ بی حسی یا سوزن سوزن شدن
  • حساسیت به لمس
  • بثورات قرمز که چند روز بعد از درد شروع می شود.
  • تاول های پر از مایعات کهه پوسته پوسته می شوند و باز می شوند.
  • خارش

برخی از افراد هم ممکن است موارد زیر را تجربه کنند:

  • تب
  • سردرد
  • حساسیت به نور
  • خستگی

درد معمولا اولین علامت زونا است. برای بعضی ها می تواند شدید باشد. بسته به محل درد، گاهی اوقات می تواند به عنوان نشانه ای از مشکلات قلبی، ریه ها؛ یا کلیه ها اشتباه گرفته شود. برخی از افراد بدون هیچ گونه بثوراتی دچار درد زونا می شوند.

به طور معمول؛ بثورات زونا به صورت نواری از تاول ها ایجاد می شود که در سمت چپ یا راست بدنه شما ایجاد می شود. گاهی اوقات بثورات زونا در اطراف یک چشم یا در یک طرف گردن یا صورت رخ می دهد.

بیشتر بخوانید : شناخت بیماری زونا در سالمندان و نحوه مراقبت صحیح از سالمند مبتلا

چه موقع به پزشک مراجعه کنیم؟

در صورت مشکوک شدن به زونا؛ بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید؛ به ویژه اگر در شرایط زیر قرار گرفته شده باشید:

  • درد و بثورات در نزدیکی چشم ایجاد می شود. در صورت عدم درمان این عفونت منجر به آسیب دائمی به چشم می شود.
  • شما 60 سال یا بیشتر دارید؛ زیرا سن به طور قابل توجهی خطر ابتلا به عوارض را افزایش می دهد.
  • شما یا شخصی ر خانواده دارای سیستم ایمنی ضعیفی هستید (به دلیل سرطان، داروها یا بیماری های مزمن).
  • بثورات پوستی گسترده و دردناک است.

علت زونا در سالمندان

زونا به علت ویروس واریسلا-زوستر (همان ویروسی که باعث بیماری آبله مرغان می شود) ایجاد می شود. هر کسی که آبله مرغان داشته باشد ممکن است دچار زونا شود. بعد از بهبودی آبله مرغان، ویروس وارد سیستم عصبی شما می شود و سال ها به صورت غیر فعال باقی می ماند.

در نهایت ممکن است دوباره فعال شود و از طریق مسیرهای عصبی به پوست شما منتقل شود؛ و زونا ایجاد شود. اما همه مبتلا به آبله مرغان به زونا مبتلا نخواهند شد. علت بیماری زونا مشخص نیست. اما ممکن است به دلیل کاهش ایمنی در برابر عفونت ها با افزایش سن ایجاد شود. زونا در سالمندان و در افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند بیشتر دیده می شود.

واریسلا-زوستر بخش از گروه ویروس هایی به نام ویروس تبخال است که شامل ویروس هایی است که باعث  تبخال دستگاه تناسلی می شوند. به همین دلیل؛ زونا به عنوان هرپس زوستر نیز شناخته می شود. اما ویروسی که باعث آبله مرغان و زونا می شود همان ویروسی نیست که مسئول تبخال دستگاه تناسلی (یک عفونت انتقال داده شده از طریق رابطه جنسی) است.

آیا زونا مسری است؟

فرد مبتلا به زونا می تواند ویروس واریسلا-زوستر را به هرکسی که از آبله مرغان در امان نیست انتقال دهد. این بیماری معمولا از طریق تماس مستقیم یا زخم های باز بثورات زونا رخ می دهد. بعد از آلوده شدن؛ فرد مبتلا به آبله مرغان خواهد شد اما بیماری زونا نیست.

آبله مرغان می تواند برای برخی از افراد خطرناک باشد. تا زمانی که تاول های زونا بر طرف نشوند؛ شما می توانید بیماری را انتقال دهید و باید از تماس فیزیکی با کسی که هنوز آبله مرغان یا واکسن آبله مرغان نداشته است؛ به ویژه با افرادی که سیستم ایمنی ضعیف دارند؛ زنان باردار و نوزادان خودداری کنید.

پرستاری از سالمندان - تمام آنچه که باید در مورد بیماری زونا در سالمندان بدانید!

عوامل خطر

هر کسی که تا کنون به آبله مرغان مبتلا شده باشد می تواند به زونا مبتلا شود. اکثر سالمندان ایالات متحده قبل از ظهور واکسیناسیون معمول کودکان که اکنون از آبله مرغان محافظت می کند؛ در کودکی آبله مرغان داشته اند.

عواملی که ممکن است خطر ابتلا به زونا را افزایش دهند عبارتند از:

  • افراد بزرگتر از 50 سال – بیشتر افراد بالای 50 سال به احتمال بیشتری به زونا مبتلا می شوند. خطر زونا با بالا رفتن سن افزایش پیدا می کند.
  • داشتن بیماری های خاص – بیماری هایی که سیستم ایمنی بدن را ضعیف می کنند مانند ایدز و سرطان می توانند خطر ابتلا به زونا را افزایش دهند.
  • افراد تحت درمان سرطان – پرتودرمانی یا شیمی درمانی می تواند مقاومت شما در برابر بیماری ها را کاهش داده و باعث ایجاد زونا شود.
  • مصرف داروهای خاص – مصرف برخی از داروها و همچنین استفاده طولانی مدت از استروئیدها مانند پردنیزون خطر زونا را افزایش می دهند.

عوارض بیماری زونا در سالمندان

عوارض ناشی از زونا می تواند شامل موارد زیر باشد:

  • سوزش و تحریک پذیری پوست پس از ابتلا به زونا – برای بعضی از افراد؛ درد زونا مدت ها بعد از از بین رفتن تاول ها ادامه پیدا می کند. این بیماری هنگامی اتفاق می افتد که رشته های عصبی آسیب دیده پیام های گیج کننده و اغراق آمیزی از درد از پوست را به مغز شما ارسال می کنند.
  • کاهش بینایی زونا در چشم (زونای چشمی) – می تواند باعث عفونت های دردناک شچم شود که ممکن است منجر به کاهش بینایی شود.
  • مشکلات عصبی – بسته به اینکه کدام اعصاب تحت تاثیر قرار گرفته است؛ زونا می تواند باعث التهاب مغز (انسفالیت)، فلج صورت یا مشکلات شنوایی شود.
  • عفونت های پوستی – اگر تاول های زونا به درستی درمان نشوند؛ ممکن است عفونت های باکتریایی پوست ایجاد شود.

جلوگیری از زونا در سالمندان

واکسن زونا ممکن است به جلوگیری از زونا کمک کند. افراد یکه می خواهند واکسن زونا دریافت کنند دو گزینه Shingrix و Zostavax را در اختیار دارند. مطالعات نشان می دهد که Shingrix بیش از 5 سال در برابر زونا محافظت می کند. Shingrix یک واکسن غیر زنده است. این دارو در دو دوز تجویز می شود و دو تا شش ماه مصرف می شود. Shingrix برای افراد 50 سال به یالا تایید و توصیه می شود (از جمله کسانی که قبلا Zostavax دریافت کرده اند یا زونا داشته اند).

ثابت شده است که Zostavax حدود 5 سال از شخص در برابر زونا محافظت می کند. این یک واکسن زنده است که به صورت تک تزریقی استفاده می شود و معمولا به بازو تزریق می شود. Zostavax برای افراد 60 سال به بالا توصیه می شود. در حالی که از جولای سال 2020 دیگر در ایالات متحره فروخته نمی شود؛ کشورهای دیگر هنوز هم ممکن است از آن استفاده کنند. رایج ترین عوارض جانبی هر دو واکسن زونا، قرمزی، درد؛ حساسیت به لمس؛ تورم و خارش در محل تزریق و سردرد است.

واکسن زونا تضمین نمی کند که به زونا مبتلا نمی شوید؛ اما این واکسن احتمالا روند و شدت بیماری را کاهش دهد و خطر سوزش و تحریک پذیری پوست پس از ابتلا به زونا را کاهش می دهد.

واکسن زونا فقط به عنوان یک استراتژی پیشگیری استفاده می شود. این هدف برای درمان افرادی نیست که در حال حاضر به این بیماری مبتلا هستند. با پزشک خود در مورد اینکه کدام گزینه مناسب شماست صحبت کنید.

تشخیص زونا در سالمندی

زونا معمولا بر اساس سابقه درد در یک طرف بدن شما همراه با بثورات تاول تشخیص داده می شود. پزشک شما همچنین ممکن است از کشت آزمایشگاهی استفاده کند.

پرستاری از سالمندان - تمام آنچه که باید در مورد بیماری زونا در سالمندان بدانید!

رفتار

هیچ درمانی برای زونا وجود ندارد؛ اما درمان سریع با داروهای ضد ویروسی تجویز شده می تواند باعث تسریع در بهبود و کاهش خطر ابتلا به عوارض شود. این داروها عبارتند از:

  • اسیکلوویر (زوویراکس)
  • فامسیکلوویر
  • والاسیکلوویر (Valtrex)

زونا می تواند درد شدیدی ایجاد کند؛ بنابراین پزشک ممکن است یکی از موارد زیر را هم تجویز کند:

  • داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای مانند آمی تریپتیلین
  • داروهای ضد تشنج مانند گاباپنتین
  • عوامل بی حسی مانند لیدوکائین به صورت کرم؛ ژل، اسپری
  • داروهایی که حاوی مواد مخدر هستند مانند کدئین
  • تزریق کورتیکواستروئیدها و بی حس کننده های موضعی

زونا به طور کلی بین دو تا شش هفته طول می کشد. بیشتر افراد فقط یک بار دچار زونا می شوند، اما امکان دارد دو یا چند بار به آن مبتلا شویم.

درمان های خانگی زونا

حمام آب سرد یا استفاده از کمپرس سرد و مرطوب روی تاول ها ممکن است به تسکین خارش و درد کمک کند. در صورت امکان سعی کنید میزان استرس زندگی خود را کاهش دهید.

برخی از افراد که به علائم خفیف دچار شده اند به دنبال درمان های پزشکی نمی روند. از طرف دیگر علائم شدید ممکن است منجر به مراجعه اورژانسی شود. بهتر است با دیدن اولین علائم زونا در سالمندان فورا به پزشک مراجعه کنید.

منبع: mayoclinic

بدون دیدگاه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *