برای مراقبت از نوزادان مبتلا به سوراخ دهلیزی قلب چه کار باید انجام دهیم؟ نقص دیواره دهلیزی (ASD) – که گاهی اوقات سوراخ در قلب نامیده می شود – نوعی نقص مادرزادی قلب است که در آن در دیواره تقسیم بین اتاق های بالایی پر کننده قلب (دهلیزها) یک دهانه غیرطبیعی وجود دارد. پس این بیماری، یعنی باز ماندن دیواره بین دو دهلیز راست و چپ پس از تولد نوزاد. شدت این نقص از نظر اندازه از یک سوراخ بسیار کوچک تا فقدان کامل دیواره بین دهلیزی متفاوت است.
در بیشتر موارد ، ASD با عوارض کمی یا بدون عارضه با موفقیت تشخیص داده می شود.
نقائص دیواره بین دهلیزی یکی از شایع ترین بیماری های مادرزادی قلب است و در میان نوزادان دختر شیوع بیشتری دارد (دو برابر). تخمین زده شده است که در هر 1000 تولد زنده حدود 8 نوزاد به آن مبتلا هستند. اگر در سال پنجاه هزار تولد زنده داشته باشیم، در آن سال حدود 400 کودک در معرض نقص قلب مادرزادی قرار می گیرند.
در نقص دیواره دهلیزی، یا بیماری سوراخ دهلیزی قلب، یک دهانه در دیواره (سپتوم) بین دهلیزها وجود دارد. در نتیجه، مقداری خون اکسیژنه از دهلیز چپ از طریق سوراخ تیغه به دهلیز راست منتقل می شود و در آنجا با خون کم اکسیژن مخلوط می شود و مقدار کل خون جریان یافته به سمت ریه ها را افزایش می دهد.
افزایش جریان خون در ریه ها، صدای متلاطمی ایجاد می کند که به عنوان سوفل قلب شناخته می شود. سوفل همراه با سایر صداهای خاص قلب، اغلب اولین نکته ای است که پزشک در مورد ASD در کودک می گوید. ASD ها می توانند در مکان های مختلف سپتوم دهلیزی قرار بگیرند و از نظر اندازه متفاوت هستند.
- بیشتر بخوانید: التهاب آلت تناسلی در نوزادان
چه عواملی باعث سوراخ دهلیزی قلب در نوزادان می شود؟
نوزادان مبتلا به سوراخ دهلیزی قلب با این نقص متولد می شوند. ASD در طی رشد قلب جنین، اتفاق می افتد. قلب از یک لوله بزرگ رشد می کند و به بخشهایی تقسیم می شود که در نهایت به دیواره ها و محفظه های آن تبدیل می شوند. اگر در طی این فرآیند مشکلی وجود داشته باشد، ممکن است سوراخی در دیواره ایجاد شود که دهلیز چپ را از سمت راست تقسیم کند، در نتیجه کودک با سوراخ دهلیزی قلب متولد می شود.
در برخی موارد، علت ایجاد ASD ممکن است ارثی (ژنتیکی) باشد. سندرم های ژنتیکی می توانند قطعات اضافی یا از دست رفته کروموزوم هایی را ایجاد کنند، که می توانند با ASD مرتبط باشند. اگر چه بیشتر ASD ها دلیل مشخصی ندارند. همچنین مشخص نیست که چرا ASD در دختران بیشتر از پسران است. بیماران مبتلا به سندرم داون میزان بیشتری از ابتلا به ASD دارند، به ویژه نوع خاصی که شامل دیواره بطن است. تقریباً نیمی از بیماران مبتلا به سندرم داون نوعی نقص تیغه بین قلبی دارند.
ناهنجاری ابشتین در حدود 50٪ از افراد مبتلا به ناهنجاری ابشتین، یک شنت مرتبط بین دهلیز راست و چپ وجود دارد، یا نقص تیغه دهلیزی یا یک تخمدان سوراخ دار
سندرم ناهنجاری های جنین ناشی از الکل، تقریباً از هر چهار بیمار مبتلا به سندرم الکل جنین، یا ASD یا نقص تیغه بطنی دارد.
سندرم Holt – Oram – هر دو نوع استروئید سکوندوم و استئوم با بروز سندرم Holt – Oram همراه هستند
سندرم لوتمباخر – وجود ASD مادرزادی همراه با تنگی میترال اکتسابی
علائم و نشانه های نقص سپتوم دهلیزی چیست؟
اندازه ASD و محل آن، علائم ایجاد شده را تعیین می کند. به نظر می رسد اکثر کودکانی که ASD دارند، سالم هستند و علائم و مشکل خاصی، ندارند. بیشتر آنها حالشان خوب است و به طور طبیعی رشد می کنند و وزن آنها نیز افزایش می یابد.
در کودکان با ASD بزرگتر و شدیدتر، ممکن است برخی از این علائم یا نشانه ها، وجود داشته باشد :
- اشتهای ضعیف
- رشد ضعیف
- خستگی شدید
- تنگی نفس
- مشکلات و عفونت های ریوی، مانند ذات الریه
- ضربان قلب تند
- تورم پاها
- درد در ناحیه معده
- سکته
ASD که در دوران کودکی درمان نشود، بعدا می تواند منجر به مشکلات سلامتی شود، از جمله ریتم غیر طبیعی قلب (آریتمی دهلیزی) و مشکلات در میزان درست پمپاژ خون توسط قلب .
با بزرگتر شدن بچه های مبتلا به ASD، ممکن است آنها در معرض خطر سکته مغزی قرار بگیرند زیرا لخته خون ایجاد می شود، از سوراخ تیغه عبور می کند و به مغز می رود. فشار خون ریوی (فشار خون بالا در ریه ها) همچنین ممکن است با گذشت زمان در بیماران مسن با ASD های شدید تر و درمان نشده، ایجاد شود.
به دلیل این عوارض احتمالی، پزشکان معمولاً بستن ASD در اوایل کودکی را توصیه می کنند.
چگونه وجود سوراخ دهلیزی قلب تشخیص داده می شود؟
تشخیص ابتدایی با سمع قلبی و تشخیص قطعی با اکوکاردیوگرافی است. این بیماری در بیشتر بیماران بدون علامت بوده و تنها علامت آن خستگی در هنگام فعالیت و تپش قلب می‌باشد. پس به ندرت در دوره نوزادی و کودکی تشخیص داده می‌شود.
اگر نقص بی‌علامت یا کوچک باشد، در ۸۰٪ بیماران، نقص دیواره به مرور، کوچک شده یا بسته می‌شود و مشکل مهمی را ایجاد نخواهد کرد. اگر این نقص دیواره بزرگ باشد با توجه به اختلاف فشار خون دو دهلیز موجب شنت خون از دهلیز چپ به دهلیز راست خواهد شد. درمان با جراحی باز یا بسته است.
Pediatric doctor exams newborn baby girl with stethoscope in hospital
پزشک ممکن است پس از شنیدن سوفل قلبی که حفره ای از شکاف دهلیزی را ایجاد می کند، کودک را به یک متخصص قلب کودکان، پزشکی که در تشخیص و درمان بیماری های قلبی در کودکان و نوجوانان متخصص است، ارجاع دهد.
متخصص قلب ممکن است یک یا چند مورد از این آزمایشات را دستور دهد :
تصویر برداری(X-Ray) قفسه سینه : تصویری از قلب و اندام های اطراف آن است
الکتروکاردیوگرام (EKG) : سابقه ای از فعالیت الکتریکی قلب است
اکوکاردیوگرام (اکو) : تصویری از قلب و جریان خون از بخش های آن. این اغلب ابزار اصلی است که برای تشخیص ASD استفاده می شود.
نقص سپتوم دهلیزی چگونه درمان می شود؟
درمان ASD به سن کودک و اندازه ، محل و شدت نقص بستگی دارد.
ASD های بسیار کوچک ممکن است به هیچ درمانی نیاز نداشته باشند. در موارد دیگر، متخصص قلب ممکن است ویزیت های بعدی را برای ارائه گزینه های بهتر درمانی، توصیه کند.
هر چند معمولاً، اگر ASD تا زمان شروع مدرسه به خودی خود بسته نشده باشد، متخصص قلب توصیه می کند، یا با کاتتریزاسیون قلب یا جراحی قلب این شکاف از بین برده شود.
کاتتریزاسیون قلب
بسیاری از ASD ها را می توان با کاتتریزاسیون قلب درمان کرد. در این روش، یک لوله نازک و انعطاف پذیر (کاتتر) به داخل رگ خونی در ساق پا وارد می شود که به قلب منتهی می شود. متخصص قلب این لوله را به قلب هدایت می کند تا جریان خون، فشار و میزان اکسیژن را در دهلیز ها و بطن های قلب اندازه گیری کند. یک بافت مخصوص در سوراخ قرار گرفته که به منظور صاف شدن در برابر تیغه ی دو طرف است، این ایمپلنت برای بسته شدن تدریجی و مهر و موم دائمی ASD طراحی شده است.
در ابتدا، فشار طبیعی در قلب قطعه را در جای خود نگه می دارد. با گذشت زمان، بافت طبیعی قلب روی ایمپلنت رشد می کند و آن را کاملاً می پوشاند. این روش غیر جراحی هیچ جای زخمی در قفسه سینه باقی نمی گذارد، زمان بهبودی کمتری نسبت به جراحی قلب دارد و معمولاً فقط به یک شب ماندن در بیمارستان نیاز دارد.
خطر کمی وجود دارد که لخته خون توسط تعبیه ایمپلنت ایجاد شود در حالی که بافت جدید بر روی آن بهبود می یابد، بنابراین بچه هایی که کاتتریزاسیون کرده اند پس از عمل جراحی 6 ماه دوز پایین آسپرین مصرف می کنند. با گذشت زمان، بافت طبیعی قلب بر روی قطعه رشد می کند و دیگر مصرف آسپرین لازم نیست.
بعد از کاتتریزاسیون، کودک باید برای چند روز استراحت کند و ممکن است لازم باشد کلاس ورزشی یا تمرینات ورزشی را به مدت یک یا دو هفته کنار بگذارد.
جراحی قلب
گاهی اوقات، در حالتی که ASD بسیار بزرگ یا نزدیک دیواره قلب است، نمی توان از کاتتریزاسیون و تعبیه ایمپلنت، برای برطرف کردن و پوشاندن سوراخ دهلیزی استفاده کرد و باید عمل جراحی قلب صورت گیرد.
اگر کودک شما جراحی کند، بیهوشی عمومی پیدا می کند و در طی جراحی احساس درد نمی کند و نمی تواند حرکت کند. جراح برشی را در قفسه سینه ایجاد می کند، سپس سوراخ تیغه دهلیزی را بخیه زده یا یک تکه از مواد جراحی دست ساز (مانند Gore-Tex) را روی آن می دوزد. سرانجام، بافت قلب بر روی وصله یا بخیه ها بهبود می یابد و باعث می شود ناحیه صاف و از نظر ظاهری تقریباً طبیعی باشد.
اگر مشکلی وجود نداشته باشد، کودکان معمولاً 3 تا 4 روز پس از جراحی می توانند بیمارستان را ترک کنند. چند روز اول در خانه، کودک شما باید در رختخواب یا کاناپه استراحت کند و کارهای سبک و کم تحرک مانند کتاب خواندن، خوابیدن و تماشای تلویزیون را انجام دهد. پزشک شما به شما اطلاع می دهد که چه زمانی کودک می تواند به مدرسه برگردد.
حدود 6 هفته طول می کشد تا زخم قفسه سینه بهبود یابد. پس از آن، اگر مشکلی وجود نداشته باشد و دکتر بگوید اشکالی ندارد، کودک شما کاملا بهبود یافته و می تواند به فعالیت های عادی خود برگردد.
جراحی قلب جای زخم دائمی در قفسه سینه دارد. در ابتدا دردناک خواهد بود، بنابراین ممکن است پزشک داروی مسکن را برای کودک شما تجویز کند، که عمدتا یا استامینوفن یا ایبوپروفن، تجویز می شود. کودک شما ممکن است احساس بی حسی، خارش، درد و سوزش در اطراف بریدگی کند، اگرچه این موارد نباید شدید باشد.
به مدت 6 ماه پس از کاتتریزاسیون یا بسته شدن با جراحی ASD، مصرف آنتی بیوتیک ها قبل از انجام کارهای معمول دندانپزشکی یا اقدامات جراحی برای جلوگیری از آندوکاردیت عفونی (عفونت سطح داخلی قلب) توصیه می شود. وقتی بافت قلب بر روی ASD بسته بهبود یافت، بیشتر بیماران دیگر لازم نیست نگران خطر آندوکاردیت عفونی باشند.
پزشک شما قبل از عمل سایر خطرات و عوارض احتمالی را با شما در میان می گذارد.
بعد از اینکه ASD آنها بسته شد و وقت زیادی برای بهبودی سپری شد، بیشتر کودکان دیگر علائم و مشکلی ندارند.
- بیشتر بخوانید: علائم کم کاری تیروئید در نوزادان
نکات تکمیلی در مورد ASD
اکثر بچه ها به سرعت پس از درمان بهبود می یابند و فقط به ویزیت های منظم با متخصص قلب خود احتیاج دارند. حتی ممکن است متوجه شوید که در عرض چند هفته، کودک شما بیشتر از قبل از جراحی غذا می خورد و تحرک بیشتری دارد.
در هفته های بعد از جراحی یا کاتتریزاسیون قلب، متخصص قلب و عروق پیشرفت فرزند شما را بررسی می کند. ممکن است کودک شما اکوکاردیوگرام دیگری داشته باشد تا پزشک مطمئن شود نقص قلب کاملاً بسته شده است.
با این حال، برخی از علائم و نشانه ها ممکن است نشان دهنده یک مشکل باشد. اگر کودک شما در تنفس مشکل دارد، سریعاً با پزشک تماس بگیرید یا به بخش اورژانس مراجعه کنید. اگر فرزند شما هر یک از این علائم را دارد با پزشک تماس بگیرید :
- یک رنگ مایل به آبی در اطراف دهان یا روی لب ها و زبان
- اشتهای ضعیف یا مشکل در تغذیه
- عدم افزایش وزن یا کاهش وزن
- بی حالی یا کاهش سطح فعالیت
- تب پایدار یا غیر قابل توضیح
- افزایش درد، حساسیت به لمس یا چرکی که از زخم خارج می شود
تشخیص اینکه کودک شما بیماری قلبی دارد می تواند ترسناک باشد. اما خبر خوب این است که متخصص قلب و عروق اطفال شما با ASD و چگونگی بهترین روش مدیریت بیماری بسیار آشنا خواهد بود. بیشتر بچه هایی که ASD آنها را اصلاح کرده اند زندگی سالم و فعالی را ادامه می دهند.
مراقبت از نوزادان مبتلا به سوراخ دهلیزی قلب
برای اینکه قلب کودک شما مرتباً ضربان بگیرد ممکن است به داروی قلب نیاز باشد.
داروی کودک خود را طبق دستور مصرف کنید : اگر فکر می کنید دارو مطابق انتظار عمل نمی کند با ارائه دهنده خدمات بهداشتی کودک خود تماس بگیرید. اگر کودک شما به هر دارویی حساسیت دارد، به او بگویید. لیست فعلی داروها، ویتامین ها و مواد مصرفی کودک خود را نگه دارید. مقادیر را ذکر کنید، و اینکه چه زمانی، چگونه و چرا دریافت شده است. لیست یا داروهای موجود در ظروف آنها را برای ویزیت های بعدی به همراه داشته باشید. در موارد اضطراری لیست داروی کودک خود را به همراه داشته باشید. لیست داروهای قدیمی را دور بریزید.
مطابق دستورالعمل با مراقبت های بهداشتی کودک خود روند بهبودی را پیگیری کنید
سوالات خود را بنویسید تا یادتان باشد هنگام ویزیت فرزندتان از پزشکآنها سال کنید.
اجازه ندهید کسی در اطراف کودک شما سیگار بکشد. دود می تواند باعث سرفه کودک شود یا نفس کشیدن را برای او دشوار کند. دود می تواند به قلب، ریه ها و خون کودک آسیب برساند. در صورت سیگار کشیدن در اطراف کودک شما، احتمال ابتلای کودک شما به بیماری ریوی و سرطان بیشتر است.
اگر کودک شما تب دارد، دچار لرز، سرفه است یا احساس ضعف و درد می کند و اگر کودک شما آنطور که باید اضافه وزن نمی کند، با پزشک او مشورت کنید. تمامی نوزادانی که دچار نقص در سیستم قلبی هستند طبعا دارای نقض در سیستم ایمنی بدن هم هستند، پس باید مراقب باشید که این نوزادان یا کودکان درگیر بیماری های عفونی، سرماخوردگی یا هر چیز دیگری نشوند! نتیجه درگیر شدن این افراد با این بیماری ها میتواند منجر به مرگ شود. هرگونه استفاده از عطر و ادکلن، خوشبو کننده، مواد الکلی، قلیان، دود، هر چیزی که برای ریه مضر است، نباید استفاده شود.
اکثر بیمارهای قلبی، چون قلب ضعیف تری دارند، طبعا یکی از سایر اعضای بدن باید این نقص را جبران کند، مهمترین عضوی که این نقص را جبران میکند، ریه است. پس لطفا با آرایش، ادکل ، عطر یا هر چیز دیگری که برای ریه کمترین اثر منفی دارد به دیدار این نوزادان و کودکان نروید. کمترین ویروس و عفونتی باعث به مشکل خوردن این افراد می سود. اگر کسی قصد نزدیک شدن به این افراد را دارد، حتما از ماسک های فیلتر دار استفاده کنید تا این ریسک به کمترین حد خود برسد.
از بوسیدن، دست دادن و… خودداری کنید. افرادی که با بیماری قلبی مادرزادی متولد میشوند، معمولا برای همیشه نیاز به نگهداری و توجه دارند، این افراد نرمال نیستند و طبعا باید مراقبت بیشتری از خود داشته باشند. بیماری ها، ورزش های سنگین، رژیم غذایی همگی در کیفیت زندگی این کودکان، تاثیر گذار می باشند. از طرف دیگر والدین باید مراقبت های خاص جهت مراقبت از این کودکان را آموزش ببینند؛ مثل آموزش اقدامات احیا در منزل، تشخیص علائم بالینی تشدید بیماری و علائم خطر .
تامین کالری کافی خصوصا در بیماران مبتلا به نارسایی قلبی ضروری است و گاه افزودن شیر پر کالری توصیه می شود.
معمولا برنامه جراحی یا بیهوشی در آینده نزدیک منعی جهت واکسیناسیون معمول ندارد و معمولا با جابجایی کوتاه قابل انجام است. واکسیناسیون جهت آنفولانزا و یا پنوموکک ضروری است.بعد از جراحی نیز زمان تزریق بعضی واکسن ها جابجا می شود.
مراقبت مداوم جهت همه کودکان ضروری است. رعایت بهداشت و دوری از اماکن شلوغ در فصول شروع بیماری تنفسی توصیه می شود.در بعضی بیماران علائمی روانی – عصبی و یا تاخیر تکاملی وجود دارد که بدلایل مختلف ایجاد و نیازمند درمان جداگانه است.
پیشگیری از سکون و عدم فعالیت البته با در نظر گرفتن شرایط کودک نیز اقدامی لازم است.
آماده سازی کودک جهت جراحی : توضیح کلی به کودک در مورد جراحی و آشنایی با محیط بیمارستان قبل از جراحی، به آرامش کودک و والدین کمک می کند. معمولا توصیه می شود دو هفته قبل از زمان جراحی، کودک از اماکن شلوغ و یا افراد مبتلا به سرماخوردگی کاملا دور باشد.
منابع: kidshealth، wikipedia و drugs
بدون دیدگاه