اختلال دوقطبی در سالمندان چیست؟

اختلال دوقطبی در سالمندان یک اختلال عقلی است که تاثیرات جدی بر روحیه، انرژی و رفتار افراد دارد. در سالمندان، تشخیص دقیق این بیماری ممکن است به دلیل همپوشانی علائم با سایر مشکلات جسمی و روانی دشوار باشد. به علاوه، در سالمندان، برخی از علائم معمولاً با تغییرات طبیعی در عملکرد روحیه و رفتار در این دوره‌های عمر همراه است.

اختلال دو قطبی در سالمندان چیست؟

اختلال دوقطبی در سالمندان یک اختلال خلقی مزمن است که باعث تغییرات شدید در خلق و خو، سطح انرژی و رفتار می شود. دوره‌های شیدایی و هیپومانیک نشانه اصلی این بیماری هستند و اکثر افراد مبتلا به اختلال دوقطبی دوره‌های افسردگی نیز دارند. این بیماری با داروها، گفتار درمانی، تغییر شیوه زندگی و سایر درمان ها قابل کنترل است.

اختلال دوقطبی (که قبلاً به عنوان بیماری شیدایی-افسردگی یا افسردگی شیدایی شناخته می شد) یک اختلال خلقی و وضعیت سلامت روان مادام العمر است که باعث تغییرات شدید در خلق و خو، سطوح انرژی، الگوهای تفکر و رفتار می شود. این جابجایی‌ها می‌توانند ساعت‌ها، روزها، هفته‌ها یا ماه‌ها طول بکشند و توانایی شما را برای انجام کارهای روزمره مختل کنند.

انواع مختلفی از اختلال دوقطبی وجود دارد که شامل تجربه نوسانات قابل توجه در خلق و خوی است که به عنوان دوره های هیپومانیک، شیدایی و افسردگی نامیده می شود. با این حال، افراد مبتلا به اختلال دوقطبی همیشه در حالت هیپومانیک،شیدایی یا افسردگی نیستند. آنها همچنین دوره هایی از خلق و خوی طبیعی را تجربه می کنند که به عنوان اتیمیا شناخته می شود.

بخش های از اختلال دوقطبی

یکی از ویژگی های اصلی اختلال دوقطبی ، دوره های شیدایی است. برای برآورده کردن معیارهای اختلال دوقطبی ، باید حداقل یک دوره شیدایی در زندگی خود برای حداقل یک هفته با یا بدون تجربه یک دوره افسردگی داشته باشید.

اختلال دوقطبی وضعیتی است که در آن یک دوره خلق و خوی غیرعادی بالا یا تحریک‌پذیر و همچنین تغییرات شدید در احساسات، افکار، انرژی، پرحرفی و سطح فعالیت دارید. این سطح بسیار پرانرژی از فعالیت و رفتار فیزیکی و ذهنی تغییری نسبت به خود معمولی شماست و توسط دیگران قابل توجه است.

افرادی که در حالت دوقطبی هستند ممکن است در فعالیت هایی که باعث آسیب جسمی، اجتماعی یا مالی آنها می شود، مانند خرج کردن ناگهانی یا قمار کردن مقادیر زیاد پول یا رانندگی بی احتیاطی، زیاده روی کنند. آنها همچنین گاهی اوقات علائم روان پریشی مانند هذیان و توهم ایجاد می کنند که می تواند در تشخیص اختلال دوقطبی از سایر اختلالات مانند اسکیزوفرنی یا اختلال اسکیزوافکتیو مشکل ایجاد کند.

افراد مبتلا به انواع خاصی از دوقطبی مانند اختلال دوقطبی نوع دو، هیپومانیا را تجربه می کنند که شکل کمتر شدیدتری از اختلال دوقطبی است. به اندازه اپیزودهای  اخنلال دوقطبی دوام نمی آورد و در عملکرد روزانه تداخل چندانی ایجاد نمی کند.

• بیشتر بخوانید: چگونه با غر زدن و منفی بافی سالمندان کنار بیاییم؟

 انواع اختلال دوقطبی چیست؟

چهار نوع اختلال دوقطبی وجود دارد که عبارتند از:

اختلال دوقطبی I :افراد مبتلا به اختلال دوقطبی I یک یا چند دوره شیدایی را تجربه کرده اند. اکثر افراد مبتلا به دوقطبی I، دوره‌های شیدایی و افسردگی را خواهند داشت، اما یک دوره افسردگی برای تشخیص ضروری نیست. دوره های افسردگی معمولاً حداقل دو هفته طول می کشد. برای تشخیص دوقطبی I، دوره های شیدایی شما باید حداقل هفت روز طول بکشد یا آنقدر شدید باشد که نیاز به بستری شدن در بیمارستان داشته باشید. افراد مبتلا به دوقطبی I نیز می توانند حالت های مختلط را تجربه کنند .

اختلال دوقطبی II  :افراد مبتلا به دوقطبی II دوره های افسردگی و دوره های هیپومانیک را تجربه می کنند. اما آنها هرگز یک دوره شیدایی کامل که مشخصه اختلال دوقطبی I است را تجربه نمی کنند. در حالی که هیپومانیا نسبت به شیدایی آسیب کمتری دارد، اختلال دوقطبی II اغلب ناتوان کننده تر از اختلال دوقطبی I است زیرا افسردگی مزمن در دوقطبی II شایع تر است.

اختلال سیکلوتیمیک (سیکلوتیمیا): افراد مبتلا به اختلال سیکلوتیمیک حالت خلقی مزمن ناپایدار دارند. آنها هیپومانیا و افسردگی خفیف را برای حداقل دو سال تجربه می کنند. افراد مبتلا به سیکلوتیمیا ممکن است دوره های کوتاهی از خلق و خوی طبیعی (اتیمیا) داشته باشند، اما این دوره ها کمتر از هشت هفته طول می کشد.

سایر اختلالات دوقطبی مشخص و نامشخص و مرتبط: اگر فردی معیارهای تشخیصی دوقطبی I، II یا سیکلوتیمیا را نداشته باشد اما هنوز دوره‌هایی از افزایش خلق و خوی غیرعادی قابل توجه بالینی را تجربه کرده باشد، این اختلال دوقطبی مشخص یا نامشخص دیگر در نظر گرفته می‌شود.

اختلال دوقطبی چه کسانی را تحت تاثیر قرار می دهد؟

اختلال دوقطبی می تواند هر کسی را تحت تاثیر قرار دهد. میانگین سن شروع 25 سالگی است، اما به ندرت ممکن است از اوایل کودکی یا در اواخر 40 یا 50 سالگی شروع شود.

اگرچه اختلال دوقطبی بر روی افرادی که در بدو تولد زن (AFAB) و افرادی که در بدو تولد مرد هستند (AMAB) را تحت تاثیر قرار می‌دهد، این بیماری به‌طور متفاوتی بر آنها تأثیر می‌گذارد.

افراد AFAB مبتلا به اختلال دوقطبی ممکن است با سرعت بیشتری حالات خود را تغییر دهند. هنگامی که افراد مبتلا به اختلال دوقطبی چهار یا بیشتر دوره شیدایی یا افسردگی را در یک سال تجربه می کنند، به این حالت “دوچرخه سواری سریع” می گویند. سطوح مختلف هورمون‌های جنسی و هورمون‌های تیروئید، همراه با تمایل افراد AFAB به تجویز داروهای ضد افسردگی، ممکن است به دوچرخه‌سواری سریع‌تر در این جمعیت کمک کند.

افراد AFAB مبتلا به اختلال دوقطبی نیز ممکن است دوره های افسردگی بیشتری را نسبت به افراد AMAB تجربه کنند.

 علائم و نشانه های اختلال دوقطبی در سالمندان چیست؟

بطور کلی، علائم اختلال دوقطبی در سالمندان ممکن است به شکلی متفاوت نسبت به افراد جوان‌تر ظاهر شوند. به عنوان متخصص پزشکی، باید در نظر داشته باشید که تشخیص دقیق و مراقبت از بیماران سالمند دوقطبی نیازمند تجربه و شناخت دقیق از ویژگی‌های این گروه سنی می‌باشد. علائم بیماری دوقطبی در سالمندان شامل موارد زیر می‌تواند باشد:

دوره‌های افسردگی شدید: سالمندان ممکن است تجربه‌های افسردگی شدید داشته باشند که ممکن است با اختلالات جسمی و دیگر بیماری‌های جزئی همراه باشد. این افسردها ممکن است به صورت خودبخودی بیشتر از مدت زمان طبیعی ادامه داشته باشند.

تغییرات در انرژی و فعالیت: سالمندان دارای بیماری دوقطبی ممکن است دوره‌هایی از افزایش انرژی و فعالیت بیش از حد (دوره منیا) داشته باشند که ممکن است با خطرات جسمی و سلامتی مرتبط باشد.

درمانی‌های دارویی: مصرف داروها و تعاملات دارویی باید با دقت در نظر گرفته شود. در سالمندان به دلیل تعداد بیشتر داروها و ویژگی‌های فیزیولوژیکی متفاوت، خطر تداخل دارویی و اثرات جانبی بیشتر است.

مشکلات حافظه و شناختی: بیماری دوقطبی در سالمندان می‌تواند به مشکلات حافظه، تمرکز و شناختی منجر شود که با بیشتر شدن سن افراد، تشدید می‌شوند. همپوشانی با بیماری‌های دیگر: علائم بیماری دوقطبی در سالمندان ممکن است با علائم بیماری‌های دیگر مانند افسردگی عادی، اختلالات اضطرابی و مشکلات جسمی همپوشانی داشته باشد. مقاومت به درمان: درمان بیماری دوقطبی در سالمندان ممکن است به دلیل تغییرات فیزیولوژیکی و عوامل جسمی دشوارتر باشد و مقاومت به درمان بیشتری ایجاد می کند.

علامت تعیین کننده اختلال دوقطبی I یک دوره شیدایی است که حداقل یک هفته طول می کشد، در حالی که افراد مبتلا به اختلال دوقطبی II یا سیکلوتیمیا دوره های هیپومانیک را تجربه می کنند.

اما بسیاری از افراد مبتلا به اختلال دوقطبی هم دوره های هیپومانیک،شیدایی و هم افسردگی را تجربه می کنند. این حالات خلقی در حال تغییر همیشه از یک الگوی مشخص پیروی نمی کنند و افسردگی همیشه از مراحل شیدایی پیروی نمی کند. همچنین ممکن است یک فرد چندین بار حالت خلق و خوی یکسانی را تجربه کند – با دوره‌هایی از اوتیمیا – قبل از اینکه حالت مخالف را تجربه کند.

تغییرات خلقی در اختلال دوقطبی می تواند در طی چند هفته، ماه و گاهی حتی سال ها اتفاق بیفتد.

یکی از جنبه‌های مهم تغییرات خلق و خوی این است که این تغییرات خلق و خوی عادی شما را ترک می‌کند و این تغییر خلق و خو برای مدت طولانی ادامه می‌یابد. در مورد شیدایی ممکن است چند روز یا چند هفته و در مورد افسردگی چندین هفته یا ماه باشد.

شدت فاز افسردگی و شیدایی می تواند از فردی به فرد دیگر و در یک فرد در زمان های مختلف متفاوت باشد.

چه چیزی باعث اختلال دوقطبی در سالمندان می شود؟

دانشمندان هنوز علت دقیق اختلال دوقطبی را نمی دانند.

اما آنها معتقدند که یک جزء ژنتیکی (ارثی) قوی وجود دارد. اختلال دوقطبی یکی از ارثی ترین بیماری های روانپزشکی در نظر گرفته می شود. بیش از دو سوم افراد مبتلا به اختلال دوقطبی حداقل یک خویشاوند بیولوژیکی نزدیک به این بیماری دارند. با این حال، فقط به این دلیل که یک خویشاوند بیولوژیکی مبتلا به اختلال دوقطبی دارید، لزوماً به این معنی نیست که شما نیز به آن مبتلا خواهید شد.

عوامل دیگری که دانشمندان فکر می کنند در ایجاد اختلال دوقطبی نقش دارند عبارتند از:

• تغییرات در مغز شما
• عوامل محیطی مانند تروما و استرس

دانشمندان در حال حاضر در حال انجام تحقیقاتی برای تعیین ارتباط این عوامل در اختلال دوقطبی، چگونگی کمک به جلوگیری از بروز آن و نقشی که می توانند در درمان آن ایفا کنند، هستند.

• بیشتر بخوانید: مشکلات رفتاری سالمندان : از عصبانیت تا حمام نکردن سالمندان

اختلال دوقطبی چگونه تشخیص داده می شود؟

برای تشخیص اختلال دوقطبی، متخصص شما ممکن است از ابزارهای زیادی استفاده کند، از جمله:

یک معاینه فیزیکی

یک تاریخچه پزشکی کامل، که شامل سؤال در مورد علائم، سابقه مادام العمر، تجربیات و سابقه خانوادگی شما می شود.

آزمایش‌های پزشکی، مانند آزمایش خون، برای رد سایر بیماری‌هایی که می‌توانند باعث علائم شما شوند، مانند پرکاری تیروئید.

ارزیابی سلامت روان پزشک شما ممکن است ارزیابی را انجام دهد یا ممکن است شما را به یک متخصص سلامت روان مانند روانشناس یا روانپزشک ارجاع دهد.

افراد مبتلا به اختلال دوقطبی به احتمال زیاد به بیماری های روانی زیر نیز مبتلا هستند:

• اضطراب
• اختلال نقص توجه ، بیش فعالی (ADHD).
• اختلال استرس پس از سانحه (PTSD).
• اختلالات مصرف مواد،تشخیص دوگانه.

به همین دلیل، و همچنین این واقعیت که حافظه اغلب در طول شیدایی مختل می شود، بنابراین افراد نمی توانند تجربه آن را به خاطر بیاورند، تشخیص صحیح افراد مبتلا به اختلال دوقطبی برای پزشکان می تواند دشوار باشد.

اختلال دوقطبی در سالمندان چگونه درمان می شود؟

درمان می تواند به بسیاری از افراد، از جمله افرادی که شدیدترین اشکال اختلال دوقطبی را دارند، کمک کند. یک برنامه درمانی موثر معمولاً شامل ترکیبی از درمان های زیر است:

• روان درمانی (گفتار درمانی).
• داروها
• استراتژی های خود مدیریتی، مانند آموزش و شناسایی علائم اولیه یک دوره یا محرک های احتمالی دوره ها.
• عادات مفید سبک زندگی، مانند ورزش، یوگا و مدیتیشن. اینها می توانند درمان را پشتیبانی کنند، اما جایگزین آن نمی شوند.
• درمان های دیگر، مانند درمان تشنج الکتریکی (ECT) در مواردی که به دارو پاسخ ضعیفی نمی دهند یا کنترل سریع علائم برای جلوگیری از آسیب ضروری است.

اختلال دوقطبی یک بیماری مادام العمر است، بنابراین درمان یک تعهد مادام العمر است.

اپیزودهای شیدایی و افسردگی معمولاً با گذشت زمان بازمی‌گردند. بین دوره‌ها، بسیاری از افراد مبتلا به اختلال دوقطبی تغییرات خلقی ندارند، اما برخی از افراد ممکن است علائم طولانی مدت داشته باشند. درمان طولانی مدت و مداوم می تواند به مدیریت این علائم کمک کند.

اگر علاوه بر اختلال دوقطبی، سایر بیماری‌های سلامت روان مانند اضطراب یا ADHD نیز دارید، درمان این بیماری‌ها می‌تواند دشوارتر باشد. به عنوان مثال، ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی داروهای ضد افسردگی را برای درمان اختلال وسواس فکری-اجباری (OCD) تجویز می کنند و محرک هایی که برای درمان ADHD تجویز می کنند ممکن است علائم اختلال دوقطبی را بدتر کنند و حتی ممکن است یک دوره شیدایی را ایجاد کنند.

چه نوع درمانی برای درمان اختلال دوقطبی استفاده می شود؟

روان درمانی که «گفتار درمانی» نیز نامیده می شود، می تواند بخشی موثر از برنامه درمانی افراد مبتلا به اختلال دوقطبی باشد.

روان درمانی اصطلاحی برای انواع تکنیک های درمانی است که هدف آن کمک به شناسایی و تغییر احساسات، افکار و رفتارهای نگران کننده است. کار با یک متخصص سلامت روان، مانند روانشناس یا روانپزشک، می تواند برای شما و خانواده شما حمایت، آموزش و راهنمایی ارائه دهد.

انواع مختلف درمان برای اختلال دوقطبی عبارتند از:

آموزش روانی: آموزش روانی روشی است که متخصصان سلامت روان به افراد در مورد شرایط سلامت روانشان آموزش می دهند.

ریتم درمانی بین فردی و اجتماعی (IPSRT): این درمان برای کمک به بهبود خلق و خوی شما با درک و کار با ریتم های بیولوژیکی و اجتماعی طراحی شده است.

درمان خانواده محور: این درمان برای بزرگسالان و کودکان مبتلا به اختلال دوقطبی و مراقبان آنها است.

درمان شناختی رفتاری (CBT): این یک نوع درمان ساختاریافته و هدف گرا است. درمانگر یا روانشناس به شما کمک می کند افکار و احساسات خود را از نزدیک ببینید.

• بیشتر بخوانید: نحوه مراقبت از سالمندان بی علاقه به فعالیت یا آنهدونیا

چه داروهایی برای درمان اختلال دوقطبی در سالمندان استفاده می شود؟

برخی از داروها می توانند به مدیریت علائم اختلال دوقطبی کمک کنند.

داروهایی که پزشکان به طور کلی برای درمان اختلال دوقطبی تجویز می کنند عبارتند از:

• تثبیت کننده های خلق و خو
• داروهای اعصاب نسل دوم (“غیر معمول”) (که آنتی سایکوتیک نیز نامیده می شود).
• داروهای ضد افسردگی

اگر برای اختلال دوقطبی دارو مصرف می کنید، باید:

• برای درک خطرات، عوارض جانبی و مزایای دارو با پزشک خود صحبت کنید.
• در مورد داروهای تجویزی، داروهای بدون نسخه یا مکمل هایی که در حال حاضر مصرف می کنید، به پزشک خود بگویید.
• اگر عوارض جانبی را تجربه کردید، فوراً به پزشک خود اطلاع دهید. آنها ممکن است نیاز به تغییر دوز شما داشته باشند یا داروی دیگری را امتحان کنند.
• به یاد داشته باشید که داروهای اختلال دوقطبی باید به طور مداوم و طبق تجویز مصرف شوند.

تثبیت کننده های خلقی برای اختلال دوقطبی

افراد مبتلا به اختلال دوقطبی معمولاً برای مدیریت دوره های شیدایی یا هیپومانیک به داروهای تثبیت کننده خلق و خو نیاز دارند.

انواع تثبیت کننده های خلق و خو و نام تجاری آنها عبارتند از:

• لیتیوم (Eskalith®، Lithobid®، Lithonate®).
• والپروئیک اسید (Depakene®).
• دیوالپروکس سدیم (Depakote®).
• کاربامازپین (Tegretol®، Equetro®).
• لاموتریژین (Lamictal®).

داروهای نورولپتیک برای اختلال دوقطبی در سالمندان

ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی اغلب داروهای اعصاب (ضد روان پریشی) نسل دوم یا غیر معمول را در ترکیب با یک تثبیت کننده خلق و خو برای افراد مبتلا به اختلال دوقطبی تجویز می کنند. این داروها به هر دو دوره شیدایی و افسردگی کمک می کنند.

تنها چهار مورد از این داروها برای کمک به درمان افسردگی دوقطبی مورد تایید سازمان غذا و داروی جهانی هستند، از جمله:

• کاریپرازین (Vraylar®).
• لورازیدون (Latuda®).
• ترکیب اولانزاپین-فلوکستین (Symbyax®).
• کوئتیاپین (Seroquel®).

با این حال، داروهای دیگری مانند اولانزاپین (Zyprexa®)، ریسپریدون (Risperdal®) و آریپیپرازول (Abilify®) نیز معمولاً تجویز می شوند.

عوارض جانبی داروهای اختلال دوقطبی چیست؟

عوارض جانبی داروهای اختلال دوقطبی شایع است و بسته به دارو متفاوت است. مهم است که با پزشک خود در مورد آنچه می توانید هنگام مصرف برخی داروها انتظار داشته باشید صحبت کنید. همچنین مهم است که اگر عوارض جانبی دارید به آنها بگویید.

هرگز مصرف داروی خود را متوقف نکنید مگر اینکه پزشک به شما بگوید این کار را انجام دهید. قطع ناگهانی دارو می تواند عوارض جانبی شدیدی ایجاد کند و باعث بروز دوره های شدید شود.

شایع ترین عوارض جانبی داروهای اختلال دوقطبی عبارتند از:

• افزایش وزن.
• اختلالات متابولیک، از جمله سطوح غیر طبیعی چربی (دیس لیپیدمی)، فشار خون بالا (فشار خون) و قند خون بالا (هیپرگلیسمی).
• خواب آلودگی.
• آکاتیزیا – احساس بی قراری و آشفتگی همراه با نیاز شدید به حرکت، تکان دادن یا سرعت دادن.

چه درمان های پزشکی دیگری برای اختلال دوقطبی استفاده می شود؟

• الکتروشوک درمانی (ECT)
• تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال (TMS)
• داروهای تیروئید
• درمان با کتامین
• بستری شدن در بیمارستان

 چه تغییراتی در شیوه زندگی می تواند به اختلال دوقطبی کمک کند؟

این تغییرات سبک زندگی عبارتند از:

• ترک نوشیدن الکل ویا استفاده از مواد مخدر و دخانیات تفریحی
• یک دفتر خاطرات روزانه یا نمودار خلقی داشته باشید
• یک برنامه خواب سالم را حفظ کنید
• ورزش
• مدیتیشن
• مدیریت استرس و حفظ روابط سالم

آیا می توان از اختلال دوقطبی در سالمندان پیشگیری کرد؟

متأسفانه هیچ راه شناخته شده ای برای پیشگیری از اختلال دوقطبی وجود ندارد زیرا دانشمندان علت دقیق آن را نمی دانند.

اما دانستن علائم و نشانه های اختلال دوقطبی و مداخله زودهنگام بسیار مهم است.

پیش آگهی اختلال دوقطبی اغلب ضعیف است مگر اینکه به درستی درمان شود. بسیاری از افراد مبتلا به اختلال دوقطبی که درمان مناسب دریافت می کنند، می توانند زندگی پربار و پرباری داشته باشند.

اختلال دوقطبی منجر به کاهش تقریباً 9 ساله در طول عمر مورد انتظار می شود و از هر 5 نفر مبتلا به اختلال دوقطبی 1 نفر خودکشی می کنند. تخمین زده می شود که 60٪ از همه افراد مبتلا به اختلال دوقطبی به مواد مخدر یا الکل وابسته هستند.

به همین دلیل است که جستجوی مراقبت های پزشکی و متعهد ماندن به درمان اختلال دوقطبی ضروری است.

استفاده منظم و مداوم از دارو می تواند به کاهش دوره های شیدایی و افسردگی کمک کند. با دانستن چگونگی تشخیص علائم و محرک های این دوره ها، شانس بیشتری برای درمان موثر و یافتن روش های مقابله ای وجود دارد که ممکن است از دوره های طولانی بیماری، بستری طولانی مدت در بیمارستان و خودکشی جلوگیری کند.

• بیشتر بخوانید: 14 روش جلوگیری از انزوای اجتماعی سالمندان

چه زمانی باید برای اختلال دوقطبی به اورژانس (ER) مراجعه کنم؟

اگر هر یک از این شرایط را تجربه می کنید، ضروری است با به نزدیکترین اورژانس بروید:

• افکار مرگ یا خودکشی.
• افکار یا برنامه هایی برای صدمه زدن به خود یا دیگران.
• تجربه توهم و هذیان.
• علائم سمیت لیتیوم (مصرف بیش از حد)، مانند حالت تهوع و استفراغ شدید، لرزش شدید دست، گیجی و تغییرات بینایی.

اختلال دوقطبی یک بیماری مادام العمر است. اما درمان طولانی مدت و مداوم، مانند دارو درمانی و گفتار درمانی، می تواند به مدیریت علائم شما کمک کند و شما را قادر سازد تا زندگی سالم و هدفمندی داشته باشید. مهم است که به طور منظم به تیم مراقبت های بهداشتی خود برای نظارت بر برنامه درمانی و علائم خود مراجعه کنید. بدانید که متخصصین و پزشکان شما در آنجا هستند تا از شما حمایت کنند.