انتروکولیت نکروزان (NEC) چیست و چه کسانی در معرض آن قرار می گیرند؟

نوزادان نارس در معرض خطر انتروکولیت نکروزان قرار دارند. انتروکولیت نکروزان (NEC) باعث از بین رفتن بافت روده می شود. همچنین این بیماری می تواند باعث ایجاد سوراخ در روده شود؛ باکتری ها می توانند از این سوراخ نفوذ پیدا کنند و به عفونت های شکمی منجر شوند. تغذیه کودک از راه وریدی می تواند کمک کننده باشد. در برخی نوزادان برای برداشتن روده آسیب دیده به جراحی نیاز است.

انتروکولیت نکروزان (NEC) چیست؟

انتروکولیت نکروزان یک بیماری عفونی خطرناک مربوط به دستگاه گوارش است که اغلب نوزادان نارس را هدف قرار می دهد. این بیماری بافت روده را ملتهب کرده و آن را از بین می برد و در برخی از موارد سوراخی در روده ایجاد می شود. باکتری ها از طریق سوراخ وارد جریان خون یا حفره شکمی شوند. انتروکولیت نکروزان معمولاً پس از دو تا شش هفته پس از تولد بروز پیدا می کند.

در برخی از نوزادان، انتروکولیت نکروزان خفیف است و در برخی دیگر شدید است، به گونه ای که زندگی آن ها را تهدید می کند.

• بیشتر بخوانید: شیر دادن به نوزاد نارس : آیا تغذیه نوزاد نارس از شیر مادر اشتباه است؟

روده چیست؟

روده بزرگ و روده کوچک بخشی از دستگاه گوارش هستند. روده ها به تبدیل غذا و مایعات به مواد زائد کمک می کنند. بدن شما این مواد زائد را از طریق مدفوع دفع می کند.

چه کسانی در معرض ابتلا به انتروکولیت نکروزان قرار دارند؟

تقریباً از هر 10 نوزادی که به NEC مبتلا می شوند، 9 نفر از آن ها زود به دنیا آمده اند. این بیماری بیشتر در نوزادانی که قبل از هفته 37 بارداری به دنیا می آیند (نوزادان نارس)، نوزادانی که با سوند معده تغذیه می کنند و نوزادانی که هنگام تولد کمتر از 2.5 کیلوگرم وزن دارند، دیده می شود.

انتروکولیت نکروزان تا چه حد شایع است؟

در نوزادان نارس، NEC یک بیماری گوارشی شایع است. از 1000 نوزاد نارس، 1 نوزاد به این بیماری مبتلا می شود. نوزادانی که کمتر از 900 گرم وزن دارند، بیشتر در معرض خطر هستند.

این بیماری به ندرت در نوزادان کامل دیده می شود. از هر 10,000 نوزاد کامل، فقط 1 نوزاد به NEC مبتلا می شود.

انواع انتروکولیت نکروزان

ارائه دهندگان مراقبت های پزشکی، انتروکولیت نکروزان را بر اساس زمان شروع علائم و علت این بیماری به انواع مختلفی دسته بندی می کنند. انواع مختلف این بیماری عبارت اند از:

کلاسیک: این نوع که شایع ترین نوع NEC است، نوزادانی را که قبل از هفته 28 بارداری به دنیا می آیند مبتلا می کند. این نوع بیماری 3 تا 6 هفته پس از تولد رخ می دهد. در بیشتر موارد، حال کودک مساعد است؛ سپس، این بیماری به طور ناگهانی بروز پیدا می کند.

مرتبط با تزریق خون: ممکن است یک نوزاد برای درمان کم خونی (کمبود گلبول های قرمز) به تزریق خون نیاز داشته باشد. از هر 3 نوزاد نارس، 1 نوزاد در عرض سه روز پس از تزریق خون به NEC مبتلا می شود.

غیر معمولی: در موارد نادر، یک نوزاد در هفته اول زندگی یا قبل از اولین تغذیه به NEC دچار می شود.

نوزاد کامل: نوزادان کاملی که به NEC مبتلا می شوند، معمولاً دارای نقص مادرزادی هستند. بیماری مادرزادی قلبی، گاستروشیز (تشکیل شدن روده خارج از بدن) و سطح پایین اکسیژن در بدو تولد از جمله علل احتمالی هستند.

اگرچه به ندرت این اتفاق میوفتد، اما شیوع NEC می تواند در بخش مراقبت های ویژه نوزادان (NICU) رخ دهد. NICU مراقبت های پزشکی پیشرفته ای را به نوزادان نارس و بدحال ارائه می دهد. در طول شیوع، چندین نوزاد می توانند به طور همزمان به این بیماری مبتلا شوند. ممکن است باکتری هایی نظر اشریشیا کُلی (e.Coli) یا سایر میکروب ها باعث شیوع غیر معمول بیماری شوند.

علت بیماری انتروکولیت نکروزان

ارائه دهندگان مراقبت های پزشکی دقیقاً نمی دانند علت اصلی NEC چیست. ما می دانیم که نوزادان نارس سیستم ایمنی ضعیف تری دارند. سیستم ایمنی بدن به مبارزه با عفونت ها کمک می کند.

سیستم گوارشی نوزاد نیز ضعیف تر است. هنگامی که نوزادان نارس دچار عفونت روده می شوند، سیستم ایمنی و گوارشی آن ها برای مبارزه با عفونت دچار مشکل می شوند.

همچنین، در نوزادان نارس خون اکسیژن دار نیز به سختی به روده ها می رسد. کاهش جریان خون می تواند به بافت روده آسیب برساند و همین موضوع به باکتری ها اجازه می دهد تا از روده ها وارد حفره شکمی یا جریان خون شوند.

علائم و نشانه های Necrotizing Enterocolitis

بسته به نوع و علت بیماری، NEC معمولاً دو تا شش هفته پس از تولد رخ می دهد. ممکن است علائم طی چند روز بروز پیدا کنند یا به طور ناگهانی در نوزادانی که به نظر مساعد می رسند، ظاهر شوند.

انتروکولیت نکروزان یک بیماری رایج در بین نوزادان NICU است. پرستاران علائم این بیماری را در کودک شما بررسی می کنند.

این علائم و نشانه ها عبارت اند از:

• درد و تورم شکم
• تغییر در ضربان قلب، فشار خون، دمای بدن و تنفس
• اسهال همراه با مدفوع خونی
• استفراغ سبز یا زرد رنگ
• بی حالی
• امتناع از خوردن و عدم افزایش وزن

تشخیص بیماری انتروکولیت نکروزان

پزشکان و پرستاران نوزاد شما را معاینه خواهند کرد. شاید نیاز باشد آزمایشاتی انجام گیرند:

آزمایش خون برای بررسی باکتری ها و سایر علائم عفونت

آزمایش مدفوع که هدف آن بررسی وجود خون در مدفوع کودک است. این آزمایش می تواند وجود خونی را که دیده نمی شود، تشخیص دهد.

گرفتن اشعه ایکس از شکم می تواند علائم بیماری از جمله حباب های هوا (گاز) در اطراف روده یا حفره شکم را نشان دهد. حباب های هوا می توانند نشان دهنده آسیب دیدگی یا سوراخ شدن روده باشند.

عوارض بیماری انتروکولیت نکروزان

نوزاد مبتلا به انتروکولیت نکروزان در معرض خطرات دیگری نیز قرار دارد:

عفونت شکمی: در برخی از نوزادان سوراخی در دیواره روده ایجاد می شود. این سوراخ اجازه می دهد تا باکتری ها وارد حفره شکم شوند و به پریتونیت (التهاب صفاق) منجر شود. پریتونیت خطر ابتلا به سپسیس (عفونت خونی خطرناک) را افزایش می دهد.

تنگی روده: از هر 3 نوزاد، 1 نوزاد دچار تنگی روده می شود. در این وضعیت که معمولاً چند ماه پس از بهبودی نوزاد از NEC رخ می دهد، روده ها باریک می شوند؛ بنابراین، غذا به سختی از روده ها عبور می کند. برخی از نوزادان برای باز کردن روده ها به جراحی نیاز دارند.

سندروم روده کوتاه: اگر انتروکولیت نکروزان بخشی از روده کوچک را از بین ببرد یا به آن آسیب برساند، ممکن است نوزاد به سندروم روده کوتاه مبتلا شود. این وضعیت جذب مایعات و مواد مغذی را برای بدن سخت می کند (سوءجذب). کودکان مبتلا به سندروم روده کوتاه جهت رشد و دریافت تغذیه مناسب به مراقبت های مادام العمر نیاز دارند.

نارسایی و تاخیر در رشد و نمو: از عوارض طولانی مدت بیماری می توان به نارسایی در رشد، کند شدن رشد عصبی و تاخیر در رشد اشاره کرد، به خصوص در نوزادانی که نیاز به جراحی پیدا می کنند. این نوزادان برای رشد و تکامل به نظارت و پیگیری جدی نیاز دارند.

درمان بیماری انتروکولیت نکروزان

روده های کودک برای استراحت و بهبودی به زمان نیاز دارند. اولین قدم در درمان انتروکولیت نکروزان این است که نوزاد از راه دهان تغذیه نشود و مایعات و مواد مغذی از راه وریدی (IV) به نوزاد داده شوند.

ممکن است به درمان های دیگری نیز نیاز باشد:

گاواژ: یک لوله بلند و نازک از طریق بینی (یا گاهی اوقات دهان) وارد می شود تا گاز و مایعات به معده منتقل شوند.

آنتی بیوتیک ها: آنتی بیوتیک ها به مبارزه با عفونت های باکتریایی کمک می کنند.

از هر 4 نوزاد، 1 نوزاد برای برداشتن بافت مرده روده و ترمیم سوراخ به جراحی نیاز پیدا می کند. ممکن است پزشک عمل استومی را انجام دهد:

• یک سوراخ کوچک (استوما) در شکم نوزاد ایجاد می کند.
• روده بزرگ را به استوما متصل می کند.
• مدفوع از طریق استوما به داخل کیسه ای خارج از بدن تخلیه می شود.
• پزشک وقتی که حال کودک مساعد است، سوراخ را می بندد.

اگر کودک شما خیلی کوچک باشد (کمتر از 450 گرم) یا شرایط او برای جراحی مساعد نباشد، ممکن است پزشک یک درن (کاتتر) در شکم او قرار دهد. با تخلیه مایعات و گازهای ناسالم یا عفونی علائم کاهش پیدا می کنند. اگر هنوز هم به جراحی نیاز باشد، جراحی زمانی انجام می شود که کودک شما بزرگ تر شده است و شرایط مساعدی پیدا کرده است.

پیشگیری

در حال حاضر، هیچ راهی برای جلوگیری از این بیماری وجود ندارد. اگر در معرض خطر زایمان زودرس قرار دارید، بهتر است کورتیکواستروئید تزریق کنید. این دارو نوزاد متولدنشده را تقویت می کند. همچنین ممکن است احتمال بروز مشکلات ریوی و روده ای کودک را نیز کاهش دهد.

تغذیه نوزاد با شیر مادر ممکن است خطر ابتلا به انتروکولیت نکروزان را کاهش دهد. مطالعات نشان می دهند که نوزادانی که فقط با شیر مادر (بدون شیر خشک) تغذیه می شوند، کمتر به این بیماری مبتلا می شوند. به همین دلیل است که پزشکان شیر مادر را در مقادیر کم برای نوزادان در معرض خطر توصیه می کنند.

برخی از مطالعات نشان می دهند که افزودن پروبیوتیک ها (باکتری های سالم) به شیر مادر یا شیر خشک نیز می تواند کمک کننده باشد.

میزان موفقیت درمان انتروکولیت نکروزان چقدر است؟

تخمین زده می شود که از هر 10 نوزاد مبتلا به NEC، 8 نوزاد زنده می مانند. برخی از این نوزادان با مشکلات سلامتی طولانی مدت دست و پنجه نرم خواهند کرد.

این که نوزاد شما به طور ناگهان به انتروکولیت نکروزان مبتلا شود، آن هم زمانی که خوب به نظر می رسد، شوکه کننده است. تیم مراقبت های پزشکی NICU برای تشخیص و درمان این بیماری آموزش دیده اند. برخی از نوزادان با اقدامات حداقلی بهتر می شوند. اکثر نوزادان مبتلا به این بیماری به طور کامل بهبود پیدا می کنند. در برخی موارد، روده زخمی یا باریک می شود و ممکن است در آینده به انسداد منجر شود. نوزادانی که قسمت بزرگی از روده آن ها طی جراحی برداشته می شود، ممکن است نتوانند مواد مغذی را به طور طبیعی جذب کنند و در موارد حاد، ممکن است برای زنده ماندن به پیوند روده نیاز داشته باشند.

منابع: clevelandclinic و webmd